Najranija droga skrivena u kamencu ljudskih zuba starih 4.000 godina

Hemijska analiza drevnih slojeva zubnog plaka pokazuje da su žitelji jugoistočne Azije žvakali betel pre 4.000 godina, što daje nove uvide u preistorijske rituale.

Naučnici su otkrili najstarije direktne dokaze o žvakanju betela u jugoistočnoj Aziji analizirajući 4.000 godina star dentalni plak iz grobnice u Tajlandu.

Preporučujemo

Otkriveni su nevidljivi tragovi drevne upotrebe te biljke, sugerišući da su psihoaktivni rituali bili deo svakodnevnog života mnogo pre pisanih svedočanstava.

Biljna smesa sadrži jedinjenja koja povećavaju pažnju, energiju, radost i opuštenost korisnika. Iako praksa žvakanja betela postaje manje uobičajena u modernim vremenima, bila je čvrsto ugrađena u društvene i kulturne tradicije hiljadama godina. Uobičajena posledica su tamni, crvenkasto-smeđi, pa i crni zubi. Međutim, zubi bez obojenosti ne moraju da znače da ljudi nisu žvakali betel.

Istraživači su putem novog metoda ispitali drevni dentalni plak iz bronzanog doba i pronašli dokaze o žvakanju betela. „Identifikovali smo biljne elemente u zubnom kamencu iz grobnice stare 4.000 godina“, kažu naučnici sa Čjangmajskog univeziteta u Tajlandu. „To je najraniji direktni biomolekularni dokaz žvakanja betela u jugoistočnoj Aziji“.

„Demonstriramo da zubni kamenac može hiljadama godina sačuvati hemijske potpise upotrebe psihoaktivne biljke, čak i kad konvencionalni arheološki dokazi ne postoje“, kažu saradnici iz Kalifornijske akademije nauka. „U suštini, razvili smo nov način da nevidljivo učinimo vidljivim, otkrivajući ponašanja i prakse izgubljene 4.000 godina“.

Na arheološkoj lokaciji Nong Račavat u centralnom Tajlandu, koja potiče iz vremena bronzanog doba, pronađeno je 156 pogrebnih mesta od 2003. godine. Istraživači su za novu studiju uzeli 36 uzoraka zubnog kamenca od šest individua.

Izvučene su male količine plaka i upotrebljena su specijalno napravljena jedinjenja kako bi se detektovali psihoaktivni sastojci. Sastojci su samleveni sa ljudskom pljuvačkom da bi se reprodukovali autentični uslovi žvakanja.

Rezultati su pokazali da tri od arheoloških uzoraka – svi sa kutnjaka iste individue – sadrže tragove arekolina i arekaidina. Ova organska jedinjenja u betelu za žvakanje takođe postoje u kafi, čaju i duvanu i imaju izražena fiziološka dejstva na ljude. Nalaz sugeriše da je betel žvakan još pre 4.000 godina u Tajlandu.

Prisustvo jedinjenja sa betelom u dentalnom kamencu ukazuje na ponavljanu konzumaciju pošto se ti ostaci ugrađuju u mineralizovane naslage plaka tokom vremena putem redovne izloženosti.

Stoga odsustvo obojenosti zuba izaziva upitanost. To može biti posledica drugačijeg načina konzumacije. Takođe može biti zbog čišćenja zuba nakon konzumacije ili procesa nakon smrti koji utiču na održanje boje hiljadama godina.

Iako su tragovi žvakanja betela pronađeni u uzorcima od samo jedne individue, nema dokaza da je ta individua imala poseban tretman ili visok status ili specijalan ritualni značaj u poređenju sa drugim grobnicama.

Prisustvo kamenih kuglica kao pogrebnih predmeta, pak, može dati uvide u identitet ili život individue. Proučavanje više grobnica na lokaciji Nong Račavat i drugim tamošnjim lokacijama u cilju saznanja kad i kome su takvi pogrebni predmeti obezbeđivani moglo bi dati vredne dokaze.

Analiza zubnog kamenca može otkriti ponašanja koja ne ostavljaju tradicionalne arheološke tragove, možda bitno menjajući naše razumevanje drevnih načina života i odnosa između čoveka i biljaka, kažu istraživači. To bi moglo dati nove uvide u daleku prošlost ljudske kulture.

Razumevanje kulturnog konteksta tradicionalne upotrebe biljaka predstavlja širu temu koju želimo da istražimo, zaključuju naučnici. Psihoaktivne, medicinske i ceremonijalne biljke se često zanemaruju kao droge, ali one predstavljaju milenijume kulture, spiritualne prakse i identitete zajednice. Arheološka svedočanstva mogu doprineti savremenim raspravama uvažavajući staro kulturno nasleđe iza ovih praksi.

(Telegraf Nauka/Science Daily)