Prvi put pronađeni tragovi nepoznatog paganskog kulta: Zmija koja guta žabu spajala Slovene, Germane i Avare

Bronzana kopča pokazala da je pre širenja hrišćanstva motiv zmije koja guta žabu bio raširenu centralnoj Evropi

Bronzana kopča za opasač na kojoj je predstavljena zmija kako guta žabu otkrivena je u Češkoj. Ovaj predmet iz 8. veka pronašli su arheolozi Filozofskog fakulteta Masarikovog univerziteta (MUNI) i to u selu Lani, oko 60 kilometara jugoistočno od Brna, saopštio je MUNI.

Borba sa zmajem ili zmijom jedan je od osnovnih mitova o stvaranju sveta u različitim kulturama dok se povezanost žabe i zmije povezuje sa kultom plodnosti, navode istraživači.

Identične predstave kod različitih naroda

Artefakti sa identičnim predstavama otkriveni su u različitim delovima centralne Evrope, na mestima udaljenim stotinama kilometara. To pokazuje da je postojao dosad nepoznati paganski kult koji je povezivao narode različitog porekla u ranom srednjem veku, veruju istraživači.

- Kada je kopča za opasač sa motivom zmije koja gura žabu otkrivena pomoću detektora za metal blizu Breclaca u južnoj Moravskoj, mislili smo da je reč o retkom otkriću i jedinstvenoj dekoraciji. Međutim, kasnije smo pronašli skoro identične artefakte u Nemačkoj, Mađarskoj i Bohemiji. Shvatio sam da gledamo u ostatke dosad nepoznatog kulta koji je povezivao različite regione centralne Evrope u ranom srednjem veku, pre dolaska hrišćanstva. Zbog toga smo organizovali međunarodni tim istraživača da ispitamo artefakte do najsitnijih detalja – rekao je Jiri Mahaček, šef Odeljenja za arheologiju i muzeologiju Filozofskog fakulteta Masarikovog univerziteta.

Motiv zmaja ili zmije

- Motiv zmaja ili zmije koja proždire svoje žrtve pojavljuje se u nemačkoj, avarskoj i slovenskoj mitologiji. To je bio univerzalno razumljivi i važan ideogram. Danas možemo samo da spekulišemo o njegovom tačnom značenju, ali je u ranom srednjem veku spajao različite narode u centralnoj Evropi na duhovnom nivou – dodaje Mahaček.

Prema mišljenju arheologa, predmet iz Lanija pripada grupi predmeta koji se nazivaju avarskim kopčama za opasač, a koje su se pravile u centralnoj Evropi u 7. i 8. veku kao deo nošnje Avara, nomadskog naroda koji se doselio tokom Velike seobe naroda na prostore današnje Mađarske. Njihovu modu su prihvatili i okolni Sloveni.

Da bi ispitali ove kopče, ali i druge slične predmete, istraživači su koristili najmodernije metode poput rendgenske fluorescentne analize, skeniranja elektronskom mikroskopijom, analizom izotopa olova i 3D digitalnom morfometrijom.

Nastale u istoj radionici

Stefan Ajhert sa Muzeja prirodne istorije u Beču uradio je materijalnu i tehnološku analizu koja je otkrila da je veći deo ovih bronzanih kopči pozlaćen i da je proizveden livenjem.

Erns Penicka sa Univerziteta u Tibingenu koristio je hemijsku analizu izotopa olova da otkriju izvor bakra i otkrio je da je iskopan u planinama Slovačke rudne gore.

Morfometrijska analiza koju je uradio Vojteh Nosek sa MUNI-ja pokazala je da su neke kopče došle iz iste radionice.

(Telegraf Nauka/ )