„Groblja iz svemira“ otkrila sablju staru 1.300 godina: Položena je kraj tela misterioznog panonskog konjanika

U okviru projekta „Groblja iz svemira“ arheolozi su otkrili sablju iz vremena kada su Panonskom nizijom krstarili misteriozni konjanici – Avari. Projekat „Groblja iz svemira“ pokrenuo je Mađarski nacionalni muzej, a nepoznata groblja na terenu ispituju arheolozi Muzeja svetog kralja Stefana.

Suština tehnologije je da se u odgovarajućim vremenskim i svetlosnim uslovima, na poljima pod zelenim žitom, jasno ocrtava na kom području se nalazi groblje, kao i gde su grobovi smešteni unutar samog groblja, navodi se u saopštenju Muzeja svetog kralja Stefana. Na mestu nekada iskopane zemlje, odnosno na mestu groba, žito je življe, jače zelene boje, jer rastresitija zemlja funkcioniše kao akumulator vode, što biljkama više odgovara.

Preporučujemo

Najbolje se mogu identifikovati oni grobovi koji su duboko iskopani, odnosno čija dubina prelazi jedan metar.

Zanimljivo je da duboki grobovi ujedno označavaju i određeni period. Na primer, grobovi duboki dva metra karakteristični su za Veliku seobu naroda.

Blago na privatnoj oranici

Na osnovu takvih fotografija, tim predvođen arheologom Friđešom Sučijem započeo je iskopavanja na granici između Sekešfehervara i Abe, na jednoj privatnoj oranici. Prema satelitskom snimku, na naznačenom području nalazi se groblje sa četiri do pet stotina grobnih mesta, a nekoliko stotina metara dalje i jedno manje groblje.

Friđeš Suči je izjavio da su na većem groblju otvorili dva groba i izvršili arheološko istraživanje. Na osnovu pronađenog materijala, oba groba potiču iz srednjeg avarskog doba (7. i 8. vek). Iskopavanje je već bilo pri kraju 25. avgusta, kada se u popodnevnim časovima u jednom od grobova počeo nazirati oblik sablje. Sablje se retko pronalaze u grobovima na teritoriji cele Mađarske, a za županiju Fejer to je još manje karakteristično. Poslednji put je sličan grob otkrio Đula Filip, pokojni arheolog muzeja specijalizovan za avarski period, na lokalitetu Kajas-Ujmajor 1979. godine.

Friđeš Suči je rekao da se u avarskim grobovima iz tog perioda obično pronalaze koplja i lukovi, a da je sablja sama po sebi znak da je u grobu sahranjena osoba višeg ranga. Osim toga, pokojnika u ovom grobu krasili su pozlaćeni bronzani ukrasi za pletenice, a imao je i pojas sa presovanim bronzanim ukrasom. Ukrasni pojas je takođe označavao rang u tom dobu.

Najteži deo operacije

Vađenje sablje stare oko 1.300 ili 1.400 godina je najteži deo operacije, jer se korodirani materijal lako može raspasti. Zbog toga će se oružje izvaditi zajedno sa zemljom oko njega, pomoću specijalnog kalupa koji je izradio volonter Laslo Teker, po zanimanju stolar, kako bi ga stručnjaci kasnije restaurirali u radionici. Ovaj postupak je važan i zbog toga što su metalni predmeti koji se nalaze ispod oranica u lošem stanju usled hemijskih tretmana u poljoprivredi poslednjih decenija.

Friđeš Suči je rekao da na području županije Fejer trenutno postoji 80 takvih neistraženih, ali fotografisanih lokacija. Dovoljno je istražiti ih metodom nasumičnog uzorka, pa ako se i za njih potvrdi da potiču iz avarskog perioda, tada govorimo o područjima koja se mogu koristiti u naučnim istraživanjima.

Istoričar Đerđ Sabadoš takođe je došao na lice mesta, gde je na naše pitanje izjavio da razvoj arheoloških istraživanja za istoričare potvrđuje da je županija Fejer i pre 1.400 godina mogla biti važno područje, što dokazuju brojna groblja iz avarskog doba.

Foto: akg-images / akg-images / Profimedia

Ko su bili Avari

Avari su, obično se smatra, bili nomadski narod turkijskog i hunskog porekla iz srednje Azije.

„Na osnovu arheoloških podataka može se detaljnije pratiti prodor Avara 567-568. i koju odinu kasnije. U manjim nekropolama od nekoliko grobova nalaze se određene vrste arheološko materijala (oružje, konjska oprema i uzengije, gvozden žvale na prelom i dr.) koji se može datovati nalazima vizantijskog novca, najčešće Justina II. Geografski raspored ovakvih avarskih konjaničkih nekropola pokazuje da su avarski konjanici u istom naletu zauzeli međurečje Dunav-Tisa i staru rimsku provinciju Gornju Panoniju, prodirući uglavnom rimskim saobraćajnicama u pravcu istok-zapad, da su prešli Dunav kod Dunasekče i prodrli uz Dunav sve do Nežiderskog jezera“, piše u delu Istorija srpskog naroda, prva knjiga: Od najstarijih vremena do Maričke bitke (1371).

Pozivajući se na Teofilakta Simokatu, Vladimir Ćorović u svojoj Istoriji srpskog naroda navodi da su Avari ili Obri narod tursko-tatarskog porekla, kao i da su toliko bliski Hunima da ih mnogi mešaju s njima.

„Oni i jesu u stvari Huni, a avarsko ime uzeli su od slavnog i čuvenog plemena Avara, da bi tim imenom stvorili sebi veći ugled. Nomadsko pleme, oni su menjali svoja sedišta, često od volje, a često i prisiljeni. U turskom avar uopšte označava begunca i skitača“, naveo je on.

Ostaci avarskog oklopa... Foto: HENDRIK SCHMIDT / AFP / Profimedia

Velika arheogenetska studija Instituta Maks Plank, objavljena početkom godine, otkrila je neke neverovatne stvari o avarskoj kulturi. Jedna od njih bila je da geni i kultura ne moraju da se podudaraju: analiza dva groblja iz bečkih predgrađa pokazala je da su na oba sahranjeni ljudi koji su sebe smatrali Avarima, imali istu kulturu i običaje, ali da genetskog mešanja među njima nije bilo – u Medlingu su imali evropsko, a u Loebersdorfu istočnoazijsko porekla.

(Telegraf Nauka/Szent István Király Múzeum)