Neobično otkriće u Švajcarskoj: Vrh strele iz bronzanog doba napravljen je od gvožđa iz meteorita

Vrhovi strela od meteoritskog gvožđa iz Švajcarske... Credit: MENAHEM KAHANA / AFP / Profimedia

Vrh strele iz bronzanog doba otkriven u Švajcarskoj u 19. veku napravljen je od iznenađujućeg materijala – gvozdenog meteorita. Međutim, nije napravljen od meteorita koji je pao negde u blizini, već najverovatnije u Estoniji, pokazalo je istraživanje tima naučnika Muzeja prirodne istorije i Univerziteta u Bernu u Švajcarskoj, piše ScienceAlert.

Predmet je identifikovan tokom potrage za drevnim objektima od gvozdenih meteorita koju je vodio geolog Beda Hofman. Kako se navodi, čisto gvožđe bilo je retko u praistoriji, ali su naši preci uspevali da koriste najdostupniji – gvožđe koje je palo iz svemira, u formi meteorita. Gvozdeni meteoriti su česti jer oni imaju veću šansu da izdrže stres ulaska u atmosferu. Uglavnom se sastoje od gvožđa sa malim količinama nikla i drugih metala. Misli se da su skoro svi gvozdeni alati tokom bronzanog doba pravljeni upravo od gvozdenih meteorita.

Preporučujemo

Većina ovakvih predmeta pronađena je na Bliskom istoku, ali ih je nekoliko nađeno i širom Evrope. Naselje koje je postojalo u Moringenu, u današnjoj Švajcarskoj, izabrano kao jedno od glavnih mesta za potragu. Naselje je cvetalo upravo tokom bronzanog doba, između 900. i 800. godine pre nove ere, a nalazilo se oko 8 kilometara od polja Tvanberg, prepunog fragmenata gvozdenih meteorita koji su tu završili hiljadama godina ranije, pre poslednjeg ledenog doba. Međutim, među objektima otkrivenim na toj lokaciji, Hofman i njegove kolege otkrile su samo jedan vrh strele napravljen od gvozdenog meteorita. On je težak 2,9 grama i dugačak je 39,3 milimetra. Vrh strele je imao jasne karakteristike gvozdenog meteorita, kao i radioaktivni izotop aluminijuma: aluminijum-26, koji nastaje samo među zvezdama.

Međutim, ispitivanje te mešavine metala nije se poklopilo sa mešavinom koja je otkrivena na polju Tvanberg, već je pripadala posebnoj klasi gvozdenih meteorita poznatih kao IAB meteoriti. Zbog toga je bilo lakše proceniti odakle je. Od svih velikih IAB meteorita za koje se zna da su pali u Evropu, tri imaju sličnu kompoziciju kao vrh strele. Jedan je pao u mestu Bohumilice u Češkoj, drugi u Retuertu del Buljake u Španiji, a treći u Kali u Estoniji.

Prema kompoziciji, najveća šansa je da je vrh strele napravljen od gvozdenog meteorita iz Estonije. Taj meteorit je pao na zemlju oko 1500. godine pre nove ere i imao je mnogo fragmenata zgodnih za pretvaranje u vrhove strela. Zanimljivo je da je rastojanje od Moringena do Kalija oko 1.600 kilometara, a verovatno je putovao istom rutom kao i baltički ćilibar.

- Bez obzira na to da li je vrh strele napravljen od gvozdenog meteorita iz Kalija ili nije, ona verovatno nije jedinstveni predmet već ih je bilo još napravljenih od fragmenata meteorita, koji se verovatno nalaze na arheološkim lokalitetima u Evropi – navedeno je u istraživanju objavljenom u časopisu Journal of Archaeological Science.

(Telegraf Nauka/ScienceAlert)