Biljke se prilagođavaju na život u različitim urbanim sredinama

Iako je urbanizacija ograničila i fragmentirala prirodne ekosisteme, ona takođe stvara nove i različite uslove životne sredine unutar gradova.

Istraživači sa Univerziteta Kobe otkrili su da je biljna vrsta koja se uspešno naselila širom megagrada ispoljila izrazite i nasledne karakteristike koje su se prilagodile različitim urbanim sredinama.

Preporučujemo

Urbanizacija se ubrzava od 1970-ih, dovodeći do redukcije i fragmentacije staništa. Mnoge studije su potvrdile gubitak biodiverziteta i obilja vrsta u urbanim staništima naspram ruralnih.

Azijska danjuša, naučno poznata kao Commelina communis, intenzivno raste u urbanim sredinama, što je čini idealnom za istraživanje uticaja tog okruženja na biljke.

Otkriveno je nešto interesantno: u različitim urbanim sredinama, ta biljka se razlikuje u veličini, cvetovima i periodima cvetanja. Šta uzrokuje ove varijacije?

Istraživači su odlučili da istraže da li i kako različita urbana staništa utiču na pojavu biljaka. “Retko se dešava da domaće biljke mogu da uspevaju u širokom spektru sredina, od ruralnih pirinčanih polja do gradskih ulica i pukotina na trotoaru”, kažu istraživači. Zbog toga je izučavanje uticaja urbanih sredina na biljke dosad uglavnom bilo ograničeno na upoređivanje ruralnih sa urbanim terenima, ali ne i različitih urbanih sredina međusobno.

Takođe je pomoglo to što se Univerzitet Kobe nalazi u megagradu „Kejhanšin“ koji obuhvata Osaku, Kjoto i Kobe. Ovaj region zadržava značajnu količinu poljoprivrednog zemljišta u okviru urbanog područja, obezbeđujući uslove za poređenje relativno dobro očuvane poljoprivredne površine sa parkovima i zonama pored puteva.

Ekolozi su objavili da biljke koje rastu u različitim staništima imaju značajne razlike u pogledu raznih odlika, kao što su visina i period cvetanja. “Mogli smo jasno da pokažemo da je došlo do adaptivne radiacije, tj. diverzifikacije vrste u različitim staništima. Otkrili smo da faktori koji su jasno povezani sa urbanizacijom, naročito povećane temperature površine zemljišta, veštački zasenjena okruženja i smanjenja kiselost tla, pokreću ove razlike“.

U urbanim staništima, maksimalna temperatura tla bila je oko 8 stepeni Celzijusovih viša nego u ruralnim područjima, a ovaj takozvani „efekat ostrva toplote” bio je posebno jak pokretač diverzifikacije.

Do pre manje od 100 godina, najveći deo istraživane oblasti činili su pirinčana polja i šume, a urbanizacija se zaista ubrzala tek pre manje od 60 godina, što znači da je varijacija u osobinama morala evoluirati u ovom kratkom periodu.

Istraživači su pažljivo proverili da li su razlike koje su otkrili rezultat mogućih slučajnih fluktuacija u genetskom sastavu. Međutim, pošto su to mogli da isključe, adaptacije koje su pronašli “verovatno se mogu pripisati brzoj adaptivnoj evoluciji u periodu od samo otprilike 60 godina.

“U budućnosti želimo da sprovedemo eksperimente uzgoja koji će replikovati složene uslove na terenu kako bismo razjasnili na koji način su različite odlike korisne biljkama. Takođe želimo da saznamo u kojoj meri su ove adaptacije ugrađene u DNK biljaka”, kažu istraživači. “Ovi nalazi predstavljaju samo početnu tačku za istraživanje u širim razmerama”.

(Telegraf Nauka/EurekAlert)