Testovi krvi sugerišu da nepovoljan položaj u društvu može ubrzati starenje i povećati rizik od bolesti

Ljudi u povoljnim socioekonomskim uslovima, kao što su visoki prihodi ili nivoi obrazovanja, suočeni su sa smanjenim rizikom od bolesti povezanih sa starenjem i pokazuju manje znakova biološkog starenja, otkriva nova studija pod vođstvom Londonskog univerzitetskog koledža.

Izgleda da društvene nejednakosti imaju direktan uticaj na proces biološkog starenja. Istraživači su otkrili da ljudi sa više društvenih prednosti imaju manje proteina u krvi koji su povezani sa procesom starenja, uključujući one koji su povezani sa zapaljenjem i imunskim sistemom.

Preporučujemo

„Ova studija obezbeđuje jake biološke dokaze da društveni uslovi utiču na tempo starenja. Decenijama znamo da je povoljan društveni položaj povezan sa boljim zdravljem, ali naši nalazi sugerišu da takođe možda usporava sam proces starenja“, kaže profesor Mika Kivimaki sa Fakulteta za nauke o mozgu.

Studija ističe da je zdravo starenje ostvariv cilj za društvo kao celinu, pošto je to već realnost za ljude u povoljnom socioekonomskom položaju.

Istraživanje je zasnovano ne četiri velike dugotrajne studije u Ujedinjenom Kraljevstvu, Finskoj i Sjedinjenim Državama koje sveukupno uključuju više od 800.000 učesnika.

Mere povoljnog društvenog položaja odnose se i na faktore ranog života, kao što su obrazovanje i očev socioekonomski status, i na pokazatelje u odraslom dobu kao što su stanje u životnom okruženju, zaposlenje ili prihodi domaćinstva.

Markeri starenja su mereni putem dijagnostikovanih bolesti koje se smatraju povezanim sa starenjem i putem testova krvi koji mere proteine u krvoj plazmi. Mnogi proteini utiču na proces starenja, dok starenje takođe utiče na kombinaciju proteina u krvi, tako da količina proteina može reflektovati brojne procese povezane sa starenjem koji se mogu dešavati pre početka bilo koje bolesti.

Ishodi bolesti su utvrđeni tokom 10 godina nakon merenja povoljnog društvenog položaja dve kohorte i tokom 20 godina kasnije za dve kohorte da bi se otkrilo da li društveni faktori u ranom ili srednjem dobu doprinose starenju mnogo godina kasnije.

Istraživači su otkrili da povoljan društveni položaj utiče na rizik od 66 bolesti povezanih sa starenjem. U proseku za niz bolesti, postojao je 20% veći rizik kod ljudi sa niskim socioekonomskim statusom naspram visokog socioekonomskog statusa, dok su nakon 15 godina oni sa niskim socioekonomskim statusom imali sličan broj dikagnostikovanih bolesti povezanih sa starenjem kao što su oni sa visokim socioekonomskim statusom imali nakon 20 godina.

Za neke bolesti, uključujući dijabetes tipa 2, oboljenje jetre, oboljenje srca, rak pluća i moždani udar, rizik je bio više nego dvostruko veći kod osoba u najnepovoljnijoj situaciji u poređenju sa osobama u najpovoljnijoj situaciji.

Otkriveno je da su nivoi 14 proteina u plazmi pod uticajem povoljnog socioekonomskog položaja, uključujući proteine koji regulišu zapaljenjske i ćelijske stresne reakcije. Procenjeno je da bi do 39% smanjenog rizika od bolesti kod ljudi u povoljnom socioekonomskom položaju moglo biti pod uticajem ovih proteina.

„Starenje se reflektuje u sastavu proteina u krvi, što uključuje hiljade cirkulišućih proteina povezanih sa procesima biološkog starenja širom brojnih organskih sistema. Ovi biomarkeri su pokazatelji zdravlja koji nam omogućavaju da procenimo kako društvene razlike mogu da određuju brzinu starenja“, objašnjavaju istraživači.

Pronađeni su dokazi da promene u društvenom statusu mogu imati značajan uticaj na biološko starenje – ljudi koji su napredovali od niskih nivoa obrazovanja rano u životu do srednje ili visoko povoljnog društvenog položaja kasnije u životu imali su povoljnije koncentracije proteina naspram onih čiji položaj se nije popravio.

Istraživači kažu da je potrebno još istraživanja da bi se objasnilo kako društveni faktori tačno mogu da utiču na biološko starenje.

„Iako naša studija ne kaže zašto povoljan društveni položaj može da uspori proces starenja, druge studije sugerišu da je to možda povezano sa faktorima kao što su životni stres, mentalno zdravlje, izloženost zagađenju ili toksinima, i ponašanja poput pušenja, upotrebe droga i alkohola, ishrana i vežbanje, kao i dostupnost medicinskih pregleda, vakcinacija i lekova“, objašnjava profesorica Linda Partridž iz Instituta za zdravo starenje.

Druga studija istih autora, objavljena prošlog meseca, otkrila je da test krvi koji utvrđuje koliko su naši organi ostarili može da predvidi rizik od bolesti povezanih sa starenjem decenijama ranije, što može pomoći u preventivnom tretmanu za ljude sa znakovima ubrzanog starenja.

„Testovi krvi mogu da otkriju znakove ubrzanog starenja, što nam može pomoći da utvrdimo koji ljudi bi verovatno imali koristi od ciljanih intervencija radi poboljšanja zdravlja dok stare“, dodao je prof. Kivimaki.

(Telegraf Nauka/MedicalXpress)