Dijareja i bolovi u stomaku mučili su rimske vojnike stacionirane kod Hadrijanovog zida

Analiza klozetskih sedimenata iz rimskog utvrđenja Vindolanda otkrila je da su najmanje tri crevna parazita bila široko rasprostranjena među rimskim vojnicima.

Ovaj nalaz pokazuje da su rimski stomaci ozbiljno patili, uprkos tome što je Zid imao tada najsavremeniji kanalizacioni sistem.

Preporučujemo

Utvrđenje Vindolanda u severnoj Engleskoj bilo je naseljeno Rimljanima od prvog do četvrtog veka. Utvrđenje se nalazilo odmah južno od Hadrijanovog zida, koji je izgrađen 122. godine nove ere radi zaštite najsеvernijeg područja Rimskog carstva. Vindolanda je poznata po slojevima blata bez kiseonika, koji su pomogli u očuvanju neotpornih materijala poput ispisanih tablica, kožnih cipela i čak stenica tokom milenijuma.

Istraživači su u novoj studiji ispitivali novu vrstu dokaza — zemljište sačuvano u odvodnim cevima nužnika iz trećeg veka.

Sakupljeno je 58 uzoraka duž klozetskog odvoda, od kojih su neki sadržali životinjske kosti, rimske perle i keramiku. Zatim su uzorci tla mikrofiltrirani u potrazi za jajima parazitskih crva.

Istraživači su pronašli jaja valjkastih crva Ascaris sp. i bičastih crva Trichuris sp. – mikroskopskih parazita koji žive u ljudskim crevima, često izazivajući bolove u stomaku, groznicu i dijareju. Ovi fekalno-oralni paraziti se obično prenose kada osoba pojede nečistu hranu ili prljavštinu sa jajima parazita.

Osim toga, u jednom uzorku je otkriven parazit Giardia duodenalis, koji takođe inficira tanko crevo i izaziva lamblijazu.

Prisustvo sva tri parazita ukazuje na fekalno zagađenje izvora vode ili hrane u Vindolandi. Dok su bičasti i valjkasti crvi ranije identifikovani u rimskoj Britaniji, ovo je prvi dokaz za G. duodenalis.

„Arheološke lokacije u Britaniji iz perioda pre dolaska Rimljana nisu sistematski testirane na Giardia duodenalis, kažu naučnici sa Kembričkog univerziteta, tako da „ostaje nepoznato da li je ovaj parazit postojao u Ujedinjenom Kraljevstvu pre rimskog perioda“.

Međutim, Giardia je važan pokazatelj zdravlja ljudi koji su živeli duž rimske granice. Od tri pronađena parazita, Giardia je najverovatnije uzrok ozbiljnih zdravstvenih problema. Dok kratkotrajna infekcija dovodi do dijareje i dehidracije, dugotrajni sporedni efekti mogu uključivati iritabilna creva, oštećenje očiju, artritis, alergije i bolove u mišićima.

Iako rimskim vojnicima nije bilo zakonski dozvoljeno da se žene, brojni oblici arheoloških dokaza, uključujući sačuvane dečje cipele, sugerišu da su u Vindolandi živeli muškarci, žene i deca. Novi dokazi o parazitima mogu ukazivati na ozbiljan zdravstveni problem za decu vojnika.

„Dijareja može dovesti do dehidracije u svim starosnim grupama, ali je najveća verovatnoća da mala deca umru od nje. Hronične infekcije kod dece izazvane parazitima Giardia duodenalis, valjkastim ili bičastim crvima mogu dovesti do ograničenog rasta i smanjene inteligencije“, kažu istraživači.

Gastrointestinalni problemi zbog parazita verovatno su bili prilično česti u većini delova Rimskog carstva, ali nova analiza ne otkriva tačno koliko je ljudi imalo ove infekcije.

„Pošto kanalizacija sadrži izmešani feces svih koji su koristili nužnik, ne možemo reći koliki je procenat ljudi u Vindolandi bio zaražen parazitima“, kažu naučnici. Ipak, na osnovu podataka iz ranijih studija, smatra se verovatnim da je između 10 i 40 odsto ljudi u rimskom vremenu bilo zaraženo crevnim crvima.

(Telegraf Nauka/Live Science)