Šokantno otkriće o jednoj od najvažnijih luka u Sredozemlju: 5 vekova je starija nego što se mislilo

Korint je još u 8. veku pre nove ere bio jedan od najvažnijih trgovačkih centara u Sredozemlju, a njegova luka Lehej igrala je ključnu ulogu u povezivanju različitih civilizacija. Ova luka, kroz koju su prolazili feničanski, mikenski, vizantijski i rimski brodovi, bila je središte trgovine i pomorske aktivnosti, gde su se prevozili predmeti poput grnčarije, mirisa i tekstila.

Međutim, novo istraživanje pokazalo je da je Lehej mnogo stariji nego što se ranije mislilo. Do sada se smatralo da je luka osnovana u 7. veku p. n. e., ali otkriće tragova olova u sedimentu i pet komada mrkog uglja (lignita) pokazuje da je korišćena čak 500 godina ranije, u bronzanom dobu, prenosi Artnet.

Preporučujemo

Ovo otkriće rezultat je istraživanja međunarodnog tima stručnjaka koji od 2013. godine proučavaju ostatke luke. Francuski geoarheolog Antoan Šabrol sa Sorbone i njegov tim analizirali su uzorke sedimenta iz unutrašnjeg dela luke i otkrili značajne dokaze ljudske aktivnosti koji potiču iz perioda oko 3.400 godina unazad.

Lehej se nalazio na Korintskoj prevlaci, uskom kopnenom pojasu koji razdvaja Jonsko i Egejsko more. Ovakav položaj činio je luku strateškim čvorištem za pomorski saobraćaj i trgovinu između istoka i zapada. Slična mesta u modernoj eri postala su lokacije velikih kanala, poput Panamskog i Sueckog, što potvrđuje značaj koji je Lehej imao u antičkom svetu.

Arheolozi su otkrili da je luka imala kompleksnu strukturu – sa kamenim molovima, drvenim stubovima i zaštitnim kanalima gde su brodovi mogli da se usidre. Ove građevinske karakteristike svedoče o visokom stepenu pomorskog inženjerstva, a neki od pronađenih elemenata, poput kamenih molova, potiču iz rimskog perioda, oko 1. veka p.n.e.

Najznačajnije otkriće došlo je analizom cilindričnih uzoraka sedimenta uzetih iz zaštićenog kanala u luci. U ovim uzorcima pronađene su visoke koncentracije olova, što je jasan pokazatelj metaloprerađivačkih aktivnosti, uključujući topljenje i rudarstvo. Ugljenično datiranje pokazalo je da tragovi olova potiču iz bronzanog doba, odnosno iz perioda pre 3.400 godina.

- Iako istorijski izvori osnivanje luke stavljaju u 7. vek p.n.e., ovi rezultati potvrđuju industrijsku upotrebu lokacije još u protoistorijskom periodu i pomeraju njenu hronologiju za više od pet vekova unazad - navodi se u studiji.

Ovo istraživanje pokazuje da su stanovnici tog doba koristili napredne metode obrade metala i da je Lehej bio važan industrijski centar mnogo pre nego što se ranije verovalo.

Pored tragova olova u sedimentu, naučnici su otkrili i pet komada mrkog uglja, poznatog kao lignit, koji su datovani u 1122. godinu p.n.e. Ovo otkriće je posebno značajno jer pokazuje da su trgovci koristili i prodavali fosilna goriva još u 12. veku p.n.e.

Najbliži poznati izvor ovog minerala nalazi se preko 50 kilometara od luke, što znači da je lignit donet namerno, verovatno kao deo trgovinske razmene. Naučnici veruju da je mogao biti korišćen kao gorivo za osvetljenje ili grejanje.

Jedna od mogućih namena ovog uglja mogla je biti i loženje vatre u svetioniku čiji su ostaci otkriveni 2016. godine. Ako je ova hipoteza tačna, to bi značilo da su ljudi pre više od 3.000 godina koristili svetionike za navigaciju, što bi dodatno potvrdilo važnost Leheja u pomorskom saobraćaju.

Nakon ovog značajnog otkrića, stručnjaci predlažu širu analizu metala pronađenih u sedimentima luke. Posebno je interesantno prisustvo bakra, koji bi mogao da pruži još više dokaza o ljudskoj aktivnosti u tom području. Ako bi se slični tragovi bakra pronašli i u uzorcima sa drugih lokacija, to bi moglo pomoći u rekonstrukciji drevnih trgovinskih ruta i veza između različitih civilizacija tog vremena.

(Telegraf Nauka / Artnet)