Čuvarkuća iz Viminacijuma jedinstvena je u svetu: Dr Ilija Danković za Telegraf Nauku o senzacionalnom otkriću

Naučni saradnik Arheološkog instituta kaže da je tintinabulum u obliku krilatog falusa otkriven tokom prvih iskopavanja u stambenim četvrtima posle pola veka

Arheolozi u Viminacijumu došli su do senzacionalnog otkrića – iskopali su tintinabulum ili čuvarkuću u obliku krilatog falusa, koji je služio kao zaštita od zlih sila i urokljivih pogleda. Na prostorima nekadašnjeg Rimskog carstva pronađeno je veoma malo ovakvih predmeta, što uspeh srpskih arheologa, o kojem su izvestili svi značajni svetski naučni portali, čini posebno velikim. Dr Ilija Danković, naučni saradnik Arheološkog instituta u Beogradu, za Telegraf Nauku objasnio je kako su došli do otkrića, šta trenutno znaju o ovom neobičnom predmetu, kao i o značaju Viminacijuma uopšte.

Tintinabulum iz 2. veka

- Početkom avgusta tim Arheološkog instituta započeo je iskopavanja u urbanom jezgru Viminacijuma. To su prva iskopavanja usmerena na stambene četvrti posle pola veka. U međuvremenu su u gradu istraživane monumentalne građevine javnog karaktera - kupatila i amfiteatar. Početna faza iskopavanja je bila usmerena na glavnu gradsku ulicu (decumanus), kao i na složeni sistem kanalizacionih kanala na ovom prostoru. Nakon toga, započeto je istraživanje objekata koji se nižu uz ulicu. U tremu jedne od ovih zgrada se i dogodilo otkriće viminacijumskog tiintinabuluma – rekao je dr Danković i dodao:

Preporučujemo

- Vrlo brzo po lociranju predmeta i početku njegovog začišćavanja smo primetili noge, krila i rep u obliku falusa, tako da je postalo jasno da je u pitanju tintinabulum. Sudeći po analogijama, ali i drugim predmetima otkrivenim u ovom sloju, možemo preliminarno reći da je naš primerak bio korišćen tokom druge polovine 2. veka naše ere.

Dr Ilija Danković kaže da je značaj tintinabuluma iz Viminacijuma višestruk.

- Svakako da se radi o tipu predmeta koji je poprilično redak, a van Pompeje i Herkulanuma, na pravim arheološkim iskopavanjima otkrivan je izuzetno retko. Dalje, preliminarna konzervacija i rendgenska snimanja su pokazala da ovaj primerak ima neke elemente koji će ga učiniti jedinstvenim u korpusu tintinabuluma na teritoriji celog Carstva. Gledano sa naučne strane, on nam govori o strahovima, ukusima i navikama stanovnika Viminacijuma, i konkretno porodice koja je živela u domaćinstvu koje istražujemo. Jasno je da su oni, iako su živeli na obodu rimskog sveta, bili deo te civilizacije i da su baštinili kulturne tradicije mediteranskog sveta – objasnio je on.

Saradnja sa Harvardom i DNK analiza

Viminacijum je jedno od najvažnijih arheoloških nalazišta u Srbiji. Tu se nekad nalazio rimski vojni logor, a zatim i grad, koji jneko vreme i prestonica provincije Gornje Mezije.

- Istraživanja na Viminacijumu se obavljaju tokom većeg dela godine, i odvijaju se na dva fronta: zaštitna u krugu elektrane i na površinskom rudniku uglja, i sistematska, koja su proteklih sezona bila usmerena na legionarski logor, a od ove i na grad. Sva ta iskopavanja neprestano obogaćuju naša saznanja o izgledu i funkcionisanju utvrđenja i civilnog naselja, o infrastrukturi prigradskih i ruralnih delova Viminacijuma, a kroz pokretni arheološki materijal i o svetonazorima, verovanjima i običajima ovdašnjeg življa u doba antike – navodi dr Danković.

Na pitanje koliko su se načini istraživanja promenili sa razvojem novih tehnologija, naš sagovornik kaže:

- Danas je arheologija nezamisliva bez multidisciplinarnog pristupa, pa se pre iskopavanja vrše ispitivanja tla različitim geofizičkim metodama, a otkriveni predmeti su podvrgnuti brojnim analizama. Tim konzervatora je deo ekipe i oni usvajaju i razvijaju metodologiju zaštite artefakata. Letos je ostvarena i saradnja sa stručnjacima sa Harvarda, koja podrazumeva ispitivanje drevne DNK za gotovo hiljadu individua otkrivenih tokom istraživanja nekropola, što će doneti potpuno novu dimenziju izučavanja ovdašnje populacije.

(Telegraf Nauka)