„Ljudi sa velikom glavom“ – tajanstveni novi oblik drevnih ljudi

„Provokativni“ novi rad predstavlja sasvim novu grupu drevnih ljudi – rođaka denisovaca i neandertalaca – koji su nekada živeli pored homo sapijensa u istočnoj Aziji pre više od 100.000 godina.

Mozgovi tih izumrlih ljudi, koji su verovatno lovili konje u malim grupama, bili su mnogo veći nego kod bilo kog drugog hominina njihovog vremena, uključujući našu vrstu.

Preporučujemo

Paleoantropolog Sjuđe Vu iz Kineske akademije nauka i antropolog Kristofer Bej sa Havajskog univerziteta nazivaju ovu grupu Juluren – „glavati ljudi“.

Ranije su neki naučnici pripisivali fosile te grupe (Homo juluensis) denisovcima, drevnim ljudima, povezanim sa neandertalcima,koji su nekad živeli pored modernih ljudi i čak se parili sa njima u delovima Azije.

Međutim, Vu i Bej su pažljivije pogledali i kažu da se odlike nekih fosila pronađenih u Kini ne mogu lako pripisati modernim ljudima, neandertalcima, denisovcima ili homo erektusu, homininima koji su se pojavili pre naše sopstvene vrste.

Kombinacija odlika ukazuje na spoj porekla od raznih grupa hominina, koje su sve živele u istim oblastima Azije pre 300.000 do 50.000 godina. Zajedno, ovi fosili predstavljaju novi oblik hominina sa velikim mozgom, zaključili su Vu i Bej.

Antropolog Džon Hoks naziva rad Beja i Vua provokativnim. Slaže se da su svedočanstva o grupi Juluren ograničena, ali da su podaci o ljudima u Aziji „obimniji nego što većina stručnjaka pretpostavlja“.

Donedavno su svi fosili hominina pronađeni u Kini koji nisu odgovarali homo erektusu ili homo sapijensu stavljani u isti koš. U poređenju sa fosilima hominina u Africi i Evropi, fosilna svedočanstva o ljudima u istočnoj Aziji nisu dobro diferencirana i opisana.

Nazivanje svih tih grupa istim imenom ima smisla samo nasuprot nedavnim ljudima, a ne kao opis njihovih populacija širom prostora i vremena. Naziv Juluren vidim ne kao zamenu za denisovce, već kao način označavanja određene grupe fosila i njihovog mogućeg mesta u mreži drevnih grupa, kaže Hoks.

Samo tokom poslednje dve decenije, ljudsko porodično stablo se iz uredno potkresanog drveta pretvorilo u žbunastu zapetljanu zbrku i vrlo je teško razdvojiti i imenovati sve grančice. Izgleda kao da se svakih nekoliko godina pojave nove loze, ulazeći u druge grane života i izlazeći iz njih pre nego što se neshvatljivo okončaju.

Godine 2003, naučnici su otkrili Homo floresiensis – najmanju poznatu ljudsku vrstu koje je živela pre barem 100.000 godina na ostrvu u Indoneziji.

Arheolozi su 2007. otkrili Homo luzonensis – potpuno novu vrstu hominida od pre 67.000 godina – na Filipinima.

DNK analiza je 2010. otkrila postojanje drevnih denisovaca na prostoru današnje Rusije, u blizini granice Kazahstana i Mongolije.

Godine 2018, paleoantropolozi su dobili fosil iz severoistočne Kine za koji se ispostavilo da je izumrla vrsta drevnog čoveka, verovatno povezana sa denisovcima. Tek 2021, naučnici su zvanično imenovali tu vrstu kao Homo longi.

A sad Vu i Bej žele da uvedu Homo juluensis u ovu revoluciju. Razni fosili Homo juluensisa predstavljaju lice i vilicu, i izleda da pokazuju klasične neandertalske dentalne karakteristike. Međutim, neke odlike nisu viđene kod drugih poznatih hominina, uključujući denisovce.

Postaje sve jasnije da je kod istočnoazijskih fosila hominina prisutan veći stepen morfološke varijacije nego što se prvobitno smatralo ili predviđalo, kažu Vu i Bej.

Godine 2023, na primer, naučnici su pronašli fosil hominina u Hualongdongu u Kini, drugačiji od bilo kog poznatog ljudskog fosila. Ne radi se o denisovcu ili neandertalcu, niti baš odgovara vsrtama H. juluensis ili H. longi.

Vu i Bej kažu da je to dobar primer zapetljanosti ljudske evolucione istorije. Istočnoazijska svedočanstva nas barem primoravaju da priznamo koliko je složena ljudska evolucija u opštijem smislu i da preispitamo naše interpretacije raznih evolucionih modela radi bolje usklađenosti sa sve brojnijim fosilnim svedočanstvima.

(Telegraf Nauka/Science Alert)