Tragovi katastrofe koja je zbrisala dinosauruse pronađeni u genima današnjih ptica

Foto: Andrei Bordeianu / Panthermedia / Profimedia

Pre oko 66 miliona godina, Zemlja je doživela jednu od najvećih katastrofa u svojoj istoriji. Udar ogromnog asteroida u područje današnjeg Jukatana u Meksiku izazvao je masovno izumiranje poznato kao kreda-paleogen izumiranje, koje je zbrisalo približno 76% svih životinjskih vrsta na planeti. Ovaj kataklizmični događaj označio je kraj doba dinosaurusa, ali je takođe otvorio vrata za razvoj novih oblika života. Među preživelima su bili preci današnjih ptica, čiji su geni nosili neizbrisive tragove ovog događaja, piše Science alert.

Naučnici su dugo proučavali evoluciju ptica, pokušavajući da otkriju kako su preživele i kako su se razvile nakon masovnog izumiranja. Iako je poznato da evolucija može izazvati promene u sastavu DNK, do sada nije bilo dovoljno dokaza koji bi povezali ove promene sa masovnim izumiranjem. Međutim, tim istraživača predvođen ornitologom Džejkom Bervom sa Univerziteta u Mičigenu uspeo je da pronađe takve dokaze. Korišćenjem naprednog softvera, koji omogućava praćenje promena u odnosima nukleotidnih baza u genomu, tim je otkrio dramatične promene u genima ptica tokom 5 miliona godina nakon udara asteroida.

Preporučujemo

- Prilikom proučavanja DNK živih ptica, možemo pokušati da otkrijemo obrasce genetskih sekvenci koje su se promenile neposredno nakon jednog od najvažnijih događaja u istoriji Zemlje. Čini se da se tragovi tih događaja utiskuju u genome preživelih na način koji možemo otkriti desetine miliona godina kasnije - objašnjava Berv.

Jedan od najvažnijih nalaza ovog istraživanja je veza između genetskih promena i promene u veličini i biologiji ptica. Prema studiji, ptice su postale značajno manje u odnosu na svoje pretke. Takođe, došlo je do pomeranja ka manjoj veličini i slabijim mladuncima, rođenim bez perja i sa potrebom za intenzivnom roditeljskom negom, poznatom kao altricijalnost. Danas postoje vrste ptica, poput pataka i kokošaka, koje su izuzeci od ovog pravila, razvijajući se brže i bez potrebe za tolikom negom, osobina poznata kao prekokijalnost.

Foto: Shutterstock/Eric Isselee

Ove promene su verovatno bile ključne za preživljavanje ptica u poslekataklizmičnom svetu, omogućavajući im da brzo sazrevaju i prilagode se novim ekosistemima.

- Otkrili smo da su veličina odraslih jedinki i obrasci razvoja pre izleganja dve važne karakteristike biologije ptica koje možemo povezati sa genetskim promenama koje otkrivamo - ističe Berv.

Studija koju su sproveli Berv i njegov tim pruža nov uvid u to kako masovna izumiranja ne utiču samo na ekosisteme, već i na evoluciju organizama na nivou njihovih genoma. Ovo istraživanje otvara vrata za dalja proučavanja kako bi se otkrile dublje promene u DNK koje su usledile nakon drugih masovnih izumiranja.

- Naša studija naglašava da ovi događaji izumiranja zapravo mogu uticati na biologiju organizama čak i dublje – menjajući važne aspekte kako se genomi evolutivno menjaju - kaže paleontolog Danijel Fild sa Univerziteta Kembridž u Velikoj Britaniji.

Ovaj rad ne samo da unapređuje naše razumevanje evolucije ptica, već i ukazuje na značaj istraživanja genoma za otkrivanje kako su kataklizmični događaji oblikovali današnji svet. Dok se nastavljaju istraživanja, ostaje pitanje koliko još ovakvih genetskih tragova čeka da bude otkriveno u drugim vrstama koje su preživele katastrofe iz prošlosti.

(Telegraf Nauka / Science alert)