Letelica iscrtava novu mapu ivice Sunčevog sistema: Neočekivano otkriće interplanetarne sonde NASA

Ilustracija: JACOPIN / BSIP / Universal images group / Profimedia

Kojperov pojas je prostrana i daleka grupakamenitih i ledenih objekata, artefakata formiranja Sunčevog sistema, koji se prostiru od Neptuna i formiraju ivicu Sunčevog sistema. Sonda Nju horajzons, koja se već uveliko nalazi unutar ove granične oblasti, sugeriše nam da je ona daleko veća nego što se mislilo, piše SciTech Daily.

Jureći kroz spoljašnji deo Kojperovog pojasa na daljini od 60 astronomskih jedinica, 60 puta dalje nego što je rastojanje između Zemlje i Sunca, instrument Venetia Burney Student Dust Counter (SDC) registruje veće vrednosti prašine nego što je očekivano. Ova prašina, maleni smrznuti ostaci kamena, metana i ugljen-monoksida, potiče od sudara objekata Kojperovog pojasa (KBO) i partikula poreklom izvan Sunčevog sistema.

Preporučujemo

Očitavanje ovih merenja nije u skladu sa naučnim modelima Kojperovog pojasa. Oni smatraju da broj tela unutar pojasa kao i količina prašine treba da opadaju na nekih 1,6 milijardi kilometara unutar pojasa, ali očitavanja kažu da bi se spoljna granica Kojperovog pojasa mogla udaljiti za više milijardi kilometara i možda nas uvesti u još jedan prsten ledenih objekata pored ovog već poznatog.

- Nju Horajzon prva neposrednja merenja međuplanetarne prašine daleko od Neptuna i Plutona. Sama ideja da smo možda otkrili prošireni Kojperov pojas sa čitavom novom populacijom objekata koji se sudaraju i stvaraju još prašine daje nam nove podatke u rešavanju tajni najudaljenije oblasti Sunčevog sistema - rekao je fizičar Aleks Dorner.

SDC instrument su dizajnirali i konstruisali studenti Univerziteta Kolorada u Bolderu, u laboratoriji za atmosfersku i svemirsku fiziku, uz podršku i vođsto inženjera profesionalaca. Ovaj precizni instrument beleži mikroskopske čestice prašine nastale sudarima među asteroidima, kometama i telima Kojperovog pojasa duž osam milijardi dugog puta preko Sunčevog sistema koje traje jedno punoletstvo, 18 godina. Tokom njega je, posle lansiranja početkom 2006. godine, usledio istorijski prelet pored Plutona 2015. godine i pored transneptunskog objekta neobičnog oblika Ultima Thule 2019. godine.Ovaj instrument, koji su dizajnirali i napravili i kojim upravljaju studenti, prvi je uređaj ovog tipa na Nasinoj međuplanetarnoj misiji. On meri veličine partikula prašine dajući nam podatke o stopi sudara među KBO.

Najnoviji, iznenađujući rezultati su prikupljani tokom tri godine, tokom kojih je Nju horajzons preleteo sa 45 na 55 AU, pri čemu je jedna AU približno 140 miliona kilometara. Oni se nalaze u skladu sa teleskopskim otkrićima brojnih novih KBO daleko izvan tradicionalne granice Kojperovog pojasa koja se procenjivala na 50 AU i u kojoj bi broj tela trebalo da opada. Danas se na osnovu novih merenja sa sonde granica procenjuje na barem 80 AU.

- Svi ovi rezultati nas upućuju na to da je Nju horajzons prva letelica koja je otkrila novu grupu transneptunskiih tela unutar Sunčevog sistema. Željno isčekujem dalja merenja kako bismo videli koliko daleko u Kojperovom pojasu se prostiru ovi povišeni nivoi prašine - kaže glavni istraživač pri misiji Nju horajzons Alan Stern.

Očekuje se da će sada, u drugom delu svoje produžene misije, Nju horajzons imati dovoljno goriva i energije da radi i tokom 2040-ih na rastojanjima većim od 100 AU od Sunca. Naučnici kažu da će na tim udaljenostimaSDC registrovati prelazak letelice u prostor u kome dominiraju međuzvezdane čestice u odnosu na prašinu poreklom od kamenitih i ledenih objekata. Uz prateća teleskopska osmatranja Kojperovog pojasa sa Zemlje, Nju Horajzons je jedina letelica koja prikuplja nove podatke o Kojperovom pojasu, što nam daje jedinstvenu mogućnost da saznamo više o KBO, izvorima prašine unutar pojasa, kao i o međuzvezdanim česticama i oblacima prašine sličnim Kojperovom pojasu otkrivenom oko devet drugih zvezda.

(Telegraf Nauka / SciTech Daily)