Kako je Crveno more nestalo, a potom se vraćalo: Neverovatna priča iz geološke prošlosti

Područje koje danas zauzima Crveno more pre otprilike 6,2 miliona godina prošlo je kroz dramatičnu promenu kakvu geolozi nazivaju punom isušivanjem, a potom naglim plavljenjem, navodi SciTechDaily.

Istraživači sa Univerziteta nauke i tehnologije "Kralj Abdula" otkrili su da je ovo more, koje danas povezuje Arapsko more i Sredozemlje preko Bab el Mandeb i Sueskog kanala, u jednom trenutku prestalo da postoji kao more u pravom smislu, pretvorivši se u ogromno slano jezero ili čak u slanu dolinu, a taj prelaz sa isušene površine do ponovnog popunjavanja morem dogodio se veoma brzo po geološkim merilima.

Preporučujemo

Ovo otkriće zasnovano je na kombinaciji seizmičkog snimanja dna Crvenog mora, analizama mikrofosila i preciznom određivanju starosti sedimentnih slojeva putem geohemijskih tehnika. U sedimentima se nalaze slojevi soli i gipsa, ostaci jezera ili bazena vrlo visokog saliniteta, koji su se formirali kada je voda isparavala a more je bilo blokirano sa severa i sa juga – severna veza prema Sredozemlju bila je prekinuta, dok je put sa juga prema Indijskom okeanu bio onemogućen vulkanskim uzvišenjima kod Haniš ostrva ili sličnim barijerama. Tokom sušnog perioda, tlo bazena bilo je izloženo eroziji i vetrovima, dok su se so i gips taložili u velikim količinama.

Nakon perioda koji je trajao možda ne više od sto hiljada godina, došlo je do vrlo snažnog plavljenja s juga kada je more iz Indijskog okeana probilo barijere. Voda je munjevitom akcionom snagom probila vulkanske prepreke kod Bab el-Mandab prolaza, izlivanje morske vode je formiralo podvodni kanjon dužine oko 320 kilometara, i taj kanal je značajan trag tog događaja koji je ostao vidljiv na morskom dnu. Nadiranje vode je dovelo do naglog vraćanja morskih uslova, biotopa i uspostavljanja veza sa okeanima kakve danas poznajemo.

Tokom te sušne faze Crveno more nije bilo more kakvo vidimo danas – fauna koja je zahtevala morske uslove izumrla je ili je bila izložena vrlo teškim uslovima visokog saliniteta, a kada se more vratilo, morski ekosistem je bio obnovljen. Koralni grebeni koji danas postoje i raznovrsne morske vrste koje nastanjuju Crveno more svedoče da je ekosistem uspeo da se oporavi.

Ovaj događaj je važan jer pokazuje kako se klimatološki uslovi (suša, toplota, isparavanje), zajedno sa tektonskim pokretima i vulkanskom aktivnošću, mogu udružiti i skoro isključiti čitav morski sistem, da bi on onda bio znatno promenjen, ali ponovno uspostavljen.

Vremenski period od pre oko 6,2 miliona godina, stavlja ovaj događaj pre poznatog Zanklenskog poplavljivanja Sredozemnog mora, pa Crveno more ima jedinstvenu priču o nestanku i ponovnom rođenju u okviru krize saliniteta Mesinijana (Messinian salinity crisis).

Otkrivanje da je Crveno more potpuno iščezlo, a potom se vratilo u vremenskom okviru kraćem od sto hiljada godina, menja naše razumevanje kako okeani i mora mogu reagovati na promene u klimi, tektonskim barijerama i salinitetu. Ovaj nalaz nas podseća da su čak i naizgled stabilni morski sistemi izloženi ekstremnim promenama, ali i da priroda ima sposobnost oporavka kada se uslovi obnove.

(Telegraf Nauka / SciTech Daily)