Zajednica izuzetno efikasna u očuvanju miliona hektara amazonskih šuma, pokazala studija

Mnoga zaštićena područja u Amazoniji suočavaju se sa lošom budućnošću – do njihove degradacije dovode neprimenjivanje propisa, spoljni pritisak i borba za resurse. Ipak, upravljanje zaštićenim područjima Amazonije zasnovano na zajednici može da donese rezultate bez presedana, pokazala je nova studija.

Studija objavljena u Nature Sustainability opisuje moćan novi mehanizam za povećanje obima efikasne zaštite zasnovane na području, oslanjajući se na ideju da zajednica upravlja prirodnim resursima, saopštio je Univerzitet Istočne Anglije.

Preporučujemo

Objavljujući svoja otkrića, tim istraživača iz Brazila i Velike Britanije kaže da bi jedna opcija bila da se podstaknu druge efikasne mere očuvanja zasnovane na području (OECM), koje su definisane kao područja kojima se upravlja na načine koji postižu pozitivne i održive rezultate u očuvanju biodiverziteta.

Tim je istraživao pozitivne rezultate očuvanja iz upravljanja zajednice ribarstvom duž 1.200 km dugačkog dela reke Žurua, velike pritoke Amazona u Brazilu. Studija pokazuje da kombinovanjem svih zona direktne ili slučajne zaštite, svaka zajednica zapravo štiti ukupnu površinu poplavne ravnice i uzvišene šume koja je skoro 86 puta veća od ukupne površine mrtvaja tokom sušne sezone koje održavaju lokalne populacije arapaime. Samo u državi Amazonas na ovaj način je zaštićeno 15 miliona hektara poplavne šume.

- Ova studija jasno pokazuje efikasnost osnaživanja lokalnih upravljačkih akcija od strane zainteresovanih strana koje imaju najveći interes i prisutnost 24 sata dnevno, tokom cele godine, tamo gde se bitke za očuvanje dobijaju ili gube. Dividende očuvanja od zaštite zasnovane na zajednici su bez presedana i primenjene su uz delić finansijskih troškova tradicionalnih mehanizama zaštite. U praksi, ovo čini lokalne upravljače zemljištem pravim nepriznatim herojima u kakofoniji teorijskog diskursa o očuvanju – rekao je Karlos Perez, profesor Škole za nauke o životnoj sredini Univerziteta Istočne Anglije i stariji autor studije.

Kroz lokalno koordiniranu primenu propisa i aktivno nadgledanje, lokalne zajednice u zapadnom brazilskom Amazonu ulažu usklađene napore da zaštite delove u kojima postoji komercijalno ribarstvo od eksploatacije od strane stranaca.

Ove zajednice tada imaju koristi od godišnjeg prihoda od prodaje održivo ulovljene ribe, ostvarenog lokalnim sakupljanjem zaštićenih populacija ključnih resursa, što takođe podstiče populacije nekoliko drugih nekonsumirajućih vrsta koje su istorijski bile prekomerno eksploatisane, kao što su džinovske vidre, morske krave i džinovske amazonske rečne kornjače.

Autori studije pozivaju na više priznanja i finansijske podrške za ove ključne napore očuvanja, koji igraju značajnu ulogu u zaštiti ogromnog amazonskog bioma. Bez adekvatne podrške, upozoravaju, dugoročna održivost ovog modela - zavisnog od neplaćenog rada i troškova koje snose zajednice - može biti neizvesna.

Foto: Shutterstock

- Pokazali smo kako upravljanje zasnovano na zajednici u Amazoniji može zaštititi ogromna područja u jednom od najsloženijih i najvitalnijih bioma planete. Sistemi koje vode zajednice štite biodiverzitet u impresivnom obimu, uprkos tome što snose veliki društveni i ekonomski teret. Prepoznavanje vitalne uloge koju lokalno stanovništvo igra u zaštiti amazonske prašume i podržavanju lokalnih zajednica ključno je za dugoročno očuvanje i ključno pitanje socijalne pravde – rekla je dr Ana Karla Rodrigez sa Federalnog univerziteta Alagoasa, vođa studije.

Tim je analizirao podatke o troškovima i koristima kolektivnih napora zaštite od strane lokalnih zajednica na 96 zaštićenih jezera koja se nalaze duž reke Žurua, a koja su u proseku bila veličine 47,4 hektara. Ova jezera su bila pod direktnom nadležnošću i upravljanjem 14 ruralnih zajednica i imala su populaciju od približno 109.000 odraslih arapaima.

Takođe su istražili obim i troškove zaštite izvan samih jezera, uključujući susedne poplavljene šume i uzvišena područja prašume terra firme koja su zaštićena patrolama zajednice. Ova dodatna područja, funkcionalno povezana sa jezerskim ekosistemima i ključna za životne cikluse vrsta, dramatično proširuju ukupni otisak očuvanja.

Trenutno, troškove zaštite ovih područja u potpunosti snose članovi zajednice, pokrivajući troškove kao što su gorivo i hrana za dobrovoljne rendžere - bez ikakve naknade za njihov rad. Međutim, primena pravednih šema kompenzacije kao što su plaćanja za ekološke usluge (PES) ostala bi značajno isplativija od konvencionalnih strategija primene zaštite zaštićenih područja.

- Trenutno, šest miliona ljudi u brazilskom Amazonu direktno zavisi od divlje prirode. Eksplicitnim uključivanjem lokalnih stanovnika u prakse očuvanja, možemo povećati efikasnost rezultata očuvanja i poboljšati lokalno blagostanje – rekao je dr Žao Vitor Kampos-Silva, kodirektor Instituta Žurua.

Tim se nada da će njihovi dokazi pomoći u ubeđivanju vlada da je podrška lokalnom očuvanju izuzetno isplativa i ključna za uspešne ekološke i programe očuvanja.

(Telegraf Nauka/Universitet of East Anglia)