Kad bizoni imaju mesta za kretanje – oni pobuđuju jeloustonski ekosistem

Naučnici sa Univerziteta Vašington i Li, iz Službe za nacionalne parkove i sa Univerziteta Vajoming objavili su istraživanje koje baca novo svetlo na značaj oporavka bizona u nacionalnom parku Jelouston.

Iako nastojanja na oporavku bizona širom Severne Amerike rastu, većina napora se fokusira na mala, kontrolisana krda, ostavljajući nejasnim kako velika, migrirajuća krda oblikuju terene i da li njihovi uticaji unapređuju ili oštećuju ekosisteme.

Preporučujemo

Studija se fokusirala na velika migrirajuća krda bizona u nacionalnom parku Jelouston, posmatrajući njihove navike prilikom ispaše dok se koncentrišu u rečnim dolinama parka tokom proleća i leta.

Sa populacijom od oko 5.000 jedinki (stabilizovanom od sredine 2010-ih, nakon oporavka sa nivoa od 23 životinje 1902. godine), bizoni danas putuju oko 1.600 kilometara svake godine, krećući se napred-nazad duž migracione rute od 80 kilometara.

Duž svoje rute, bizoni pasu intenzivno, konzumirajući mlade biljke koje rastu posle topljenja snega. Mnogima ovo može izgledati kao preterana ispaša, ali je to daleko od potpune priče.

Istraživači sugerišu da bizoni ubrzavaju azotni ciklus dok pasu. Biljke rastu koliko bi rasle da nisu popasene, ali su, iznanađujuće, 150% hranljivije.

Azotni ciklus je način kretanja azota između biljaka i životinja ekosistema i vazduha i tla. Mikrobi u tlu recikliraju azot od raspadajućih biljaka i životinja u oblike obično viđene u tipičnim đubrivima (amonijum i nitrat). Ovi oblici su omiljeni za ponovnu upotrebu kod biljaka. Istraživači su otkrili da bizoni dok pasu povećavaju količinu mikroba, zbog čega je više azota dostupno biljkama, a na kraju hranljivije biljke za životinje.

Dok bizoni nastavljaju da pasu tokom leta, ovaj ciklus je pojačan i održava biljke niskim, gustim i bogatim azotom. Bizoni tako povećavaju nutritivnu vrednost i kapacitet Jeloustona. Njihova ispaša verovatno ima značajne posledice po druge biljojede i mrežu ishrane kao celinu, slično promenama koje su se desile u Serengetiju kad se populacija gnuova oporavila, kažu istraživači.

Da bi razumeli kako bizoni proizvode ove promene u azotnom ciklusu, naučnici su izvodili terenske eksperimente od 2015. do 2021, prateći rast biljaka, kruženje nutrijenata, hemiju biljaka i tla, konzumaciju biljaka, sastav biljne zajednice i mikrobne populacije tla.

Pomoću pokretnih ograđenih prostora upoređene su situacije sa ispašom i bez ispaše, i to je kombinovano sa satelitskim snimcima i GPS podacima od ogrlica. Tako su mapirani uticaji bizona širom čitavog migratornog predela.

„Sa trenutnim velikim krdima bizona, travnate površine Jeloustona funkcionišu bolje nego u njihovom odsustvu. To je samo delimičan uvid u ono što je izgubljeno kad su bizoni bili skoro istrebljeni širom Severne Amerike u kasnim 1800-im“, kažu naučnici.

Studija otkriva da su tla održala svoju zalihu nutrijenata. Biljne zajednice su se promenile u nekim oblastima, ali je produktivnost sačuvana i biodiverzitet biljaka se povećao širom migratornog koridora.

Prevelika ispaša se često posmatra kao predeo gde produktivnost i biodiverzitet biljaka opadaju, a zemljišta postaju kompaktna sa pratećom redukcijom skladištenja i kruženja nutrijenata.

Ipak, otkrili smo da je situacija gotovo obrnuta, kažu autori studije.

Povratak bizonske migracije velikih razmera obezbeđuje jasne koristi funkcionisanju ekosistema Jeloustona. Izgleda da bizoni obezbeđuju heterogenost. Postoji znatna varijacija u količini ispaše širom migracije bizona – neka mesta su kao vrlo niski travnjaci, a druga ostaju nedirnuta.

Jelouston odavno služi kao model ekološke obnove i ova nova studija naglašava zapostavljenu snagu oporavka velikih biljojeda u velikom, slobodno pokretnom broju.

Za razliku od tradicionalnih konzervacionih napora usmerenih na male, ograđene oblasti i kontrolisan broj bizona na bazi principa upravljanja ispašom, Jelouston pokazuje značaj obnove kretanja i opsega. Migrirajući bizoni preoblikuju teren ne tako što su kontrolisani – već kretanjem.

(Telegraf Nauka/Phys.org)