Šimpanze se leče antibiotskim biljkama iz šumske apoteke – možda su dobile recept od svog lekara

Foto: Shutterstock/Sergey Uryadnikov

Dokumentujući neverovatne farmaceutske prakse primata, istraživači objašnjavaju složenosti ponašanja šimpanzi i pronalaze potencijalne nove izvore bitnih lekova za ljude, piše IFL Science.

Primatolozi godinama oprezno sugerišu ideju samolečenja kod šimpanzi, pošto su te životinje redovno viđene kako jedu biljke koje nemaju očiglednu hranljivu vrednost ili sadrže toksine.

Preporučujemo

Da bi razumeli zašto majmuni konzumiraju neukusne vrste, autori nove studije su posmatrali zdravstveno i prehrambeno ponašanje 51 šimpanze iz dve grupe u rezervatu Budongo u Ugandi.

Istraživači su ukupno identifikovali 13 biljaka za kojima su šimpanze tragale samo prilikom zdravstvenih problema. Laboratorijski testovi su pokazali da 88% proučavanih ekstrakta sprečavaju rast patogenih bakterija, uključujući šest sojeva koji čine takozvanu ESKAPE grupu opasnih mikroba koji su razvili snažnu otpornost na postojeće antibiotske lekove.

Nakon višemesečnog terenskog rada na sakupljanju bihevioralnih tragova koji su nas doveli do izvesnih biljnih vrsta, analizirali smo farmakološke rezultate i otkrili da mnoge od tih biljaka imaju visoke nivoe bioaktivnosti, kaže dr Elodi Frejman.

Na primer, najjaču antimikrobnu aktivnost je ispoljilo drvo Alstonia boonei, poznato po lekovitim svojstvima širom istočne Afrike, gde se redovno koristi u slučaju raznih reproduktivnih, bakterijskih i gastrointestinalnih problema, kao i zmijskih ujeda, astme i vrtoglavice.

Tokom studije su brojne šimpanze viđene kako konzumiraju ovo drvo radi, izgleda, tretiranja parazitskih infekcija, npr. pantljičarom.

Otkriveno je da kora i smola istočnoafričkog drveta mahagoni (Khaya anthotheca) vrlo snažno inhibiraju patogene kao što su E. coli i E. faecium, koji često izazivaju oboljenja kod ljudi, a sve su otporniji na lekove.

Primećene su barem tri ranjene šimpanze koje konzumiraju elemente tog drveta – možda kao sredstvo sprečavanja infekcije – a još jedna je jela koru prilikom upornog kašlja.

Treći analizirani biljni ekstrakt je takođe pokazivao antizapaljenjska svojstva – jedan od najsnažnijih je bio iz listova paprati Christella parasitica. Zanimljivo je da je jedini šimpanza kog su istraživači videli da jede ovu paprat imao povređenu šaku, navodeći na pomisao da biljka može pomoći u smanjivanju bolova i otoka.

Pošto je otpornost na antibiotike danas među vodećim globalnim zdravstvenim krizama, praćenje samolečenja ovih primata može pomoći u razvoju novih i efikasnijih lekova protiv nepopustljivih patogena.

Ova studija pokazuje da se medicinsko znanje može steći posmatranjem drugih vrsta u divljini i da je potrebno čuvati te šumske apoteke za buduće generacije.

(Telegraf Nauka/IFL Science)