Skrivena ženska ruka srednjovekovnih pisara ispisala je više od 110.000 tekstova

Istraživači sa Bergenskog univerziteta u Norveškoj utvrdili su da je barem 1,1% srednjovekovnih manuskripata iz perioda od oko 800. do 1626. godine ispisano ženskom rukom, a ukupan broj tekstova verovatno je veći od 110.000. Ova procena sugeriše da otprilike 8.000 možda i dalje postoji danas.

Istraživanje o učešću žena u proizvodnji rukopisa često se fokusira na individualne manastirske skriptorijume, regione ili manje vremenske okvire. Raniji rad je dao ubedljive dokaze o ulogama žena u takvim situacijama, ali nije bio predviđen za kvantitavnu procenu širokih razmera.

Preporučujemo

U studiji „Koliko srednjovekovnih i ranih modernih tekstova su kopirali ženski pisari? Bibliometrijska analiza bazirana na kolofonima“, istraživači su kvantifikovali učešće žena u tom prepisivanju.

Kolofoni su kratke izjave na kraju rukopisa koje sadrže informacije kao što su ime pisara, ime osobe koja je naručila rukopis, mesto i datum izrade, a ponekad i lične refleksije. Ukupno su pregledana 23.774 kolofona.

Sistematsko ispitivanje svakog kolofona uključivalo je potragu za jasnim pokazateljima ženskog rada, poput samoreferirajućih termina ili ženskih imena.

Istraživači su uzeli u obzir samo kolofone u kojima se pol pisara mogao sigurno identifikovati, što je dalo 254 kolofona povezana sa ženskim pisarima. Nisu uključili slučajeve nejasne ili verovatne ženske atribucije, obezbeđujući konzervativnu procenu od 1,1% koja predstavlja minimalan broj ženskih pisarskih radova.

Analiza je pokazala doslednu, iako malu, proporciju rukopisa koje su kopirale žene od oko 800. do 1400. godine, praćenu primetnim povećanjem nakon 1400. u broju rukopisa napisanih lokalnim (nelatinskim) jezicima.

Nalazi ukazuju da su ženski pisari proizveli barem 110.000 rukopisa tokom srednjeg veka, sa oko 8.000 postojećih i danas. Poznate ženske pisaonice odgovorne su za samo mali deo te proizvodnje, što ukazuje na postojanje neidentifikovanih ženskih pisarskih zajednica.

Ostaju pitanja o sociopolitičkom i ekonomskom kontekstu koji je omogućavao žensku proizvodnju rukopisa. Buduće istraživanje bi trebalo da mapira geografsku i hronološku distribuciju kolofona ženskih autora, da ispita parohijske, cenzusne i institucionalne arhive radi svedočanstava o neprimećenim mrežama za proizvodnju knjiga, i da analizira tipove tekstova koje su prepisivale žene radi otkrivanja kako, kad i zašto su učestvovale u srednjovekovnoj pismenosti.

(Telegraf Nauka/Phys.org)