Tu nije bilo velikih migracija 9.000 godina: Drevna DNK pokazala neverovatan genetski kontinuitet

Bušmani pokušaju da upale vatru... Foto: Shutterstock/Wirestock Creators

Novo istraživanje genoma sa arheološkog lokaliteta Oukherst, smeštenog na južnoj obali Južne Afrike, donosi jedinstven uvid u istoriju ljudske populacije ovog regiona. Naučnici su uspeli da rekonstruišu drevne ljudske genetske zapise stare i do 10.000 godina, otkrivajući neverovatan genetski kontinuitet među stanovnicima.

Ova studija ne samo da osvetljava prošlost lokalne populacije, već donosi i nova saznanja o arheogenetici na afričkom kontinentu, piše Live Science.

Preporučujemo

Pećina sa 12.000 godina istorije

Pećinsko sklonište Oukherst, koje se nalazi blizu grada Džordž, na južnoj obali Južne Afrike, dugo je bilo od posebnog interesa za arheologe. Smešteno visoko u peščanoj litici, iznad potoka, okruženo je prelepim šumama žutog drveta. Arheolozi su započeli iskopavanja još 1930-ih godina, a tokom decenija su na ovom lokalitetu pronađeni brojni artefakti, uključujući pećinske crteže, kamene alate i keramičke fragmente. Međutim, ono što ovaj lokalitet čini jedinstvenim jeste otkriće ostataka 46 osoba koje su tu bile sahranjene, što predstavlja retkost za arheološka nalazišta u Južnoj Africi koja datiraju iz poslednjih 40.000 godina.

Najnovija otkrića dolaze zahvaljujući napretku u tehnologiji koja omogućava dalja istraživanja prethodno otkrivenih arheoloških materijala. Istraživački tim koji se bavio genomima stanovnika Oukhersta, rekonstruisao je 13 drevnih genoma i tako osvetlio njihovu genetsku povezanost sa današnjim stanovnicima ovog regiona.

Genomi, koji nose sve genetske informacije o organizmima, prenose se sa generacije na generaciju, čineći svojevrsni zapis o prošlosti. Proučavanje drevnih genoma, poznato kao arheogenetika, pomaže naučnicima da shvate istoriju živih populacija i njihove migracije. Istraživači su uspeli da rekonstrušu najstarije genetske zapise iz ove oblasti, uključujući DNK dva pojedinca stara oko 10.000 godina.

- Za razliku od drugih regiona sveta, južni deo Afrike pokazuje stabilan genetski kontinuitet bez talasa migracija koje su zamenjivale lokalne populacije - objašnjava istraživački tim u studiji objavljenoj u Nature Ecology & Evolution.

Ovaj zaključak predstavlja značajno otkriće, jer u Evropi i Aziji beležimo promene u drevnim genetskim zapisima kao rezultat velikih migracija stanovništva.

DNK analiza: Izazovi i otkrića

Tokom istraživanja, tim naučnika suočio se sa velikim tehničkim izazovima. Naime, zbog visokih prosečnih temperatura u Africi, drevna DNK se teže očuva u poređenju sa hladnijim klimama Evrope i Azije. Iako su prethodna istraživanja uspela da otkriju samo dvadesetak genoma iz regiona Južne Afrike, Bocvane i Zambije, ovaj projekat je pružio nove uvide.

Uzorkovanje je započeto 2017. godine, kada je tim, uz potrebne dozvole i ugovore, analizirao ostatke 13 pojedinaca sa lokaliteta. Dva uzorka bila su stara 9.000 do 10.000 godina, četiri su datirana između 5.000 i 6.000 godina, pet uzoraka bilo je staro 4.000 do 5.000 godina, dok su dva pojedinca živela pre 1.000 i 1.500 godina. Njihova starost utvrđena je metodom radiokarbonskog datiranja kolagena iz kostiju i zuba. Svi analizirani pojedinci bili su odrasle osobe, pet žena i osam muškaraca.

- Zbog slabog očuvanja DNK, morali smo da obavimo nekoliko laboratorijskih pokušaja kako bismo uspešno ekstrahovali molekule DNK i sekvencirali ih - navodi naučni tim.

Kontinuitet u genetskoj slici

Genetska analiza pokazala je da su genomi drevnih stanovnika Oukhersta veoma slični genomima današnjih Hotentota i Bušmana. Istraživanja su pokazala da u periodu između pre između 10.000 i 1.300 godina nije bilo značajnijeg unosa genetskog materijala izvan granica današnje Južne Afrike u populaciju koja je živela u Oukherst skloništu.

Ovo otkriće je od velikog značaja jer ukazuje na genetsku stabilnost stanovništva Južne Afrike tokom dugih vremenskih perioda. U poređenju sa Evropom i Azijom, gde su veliki talasi migracija često menjali genetsku sliku populacija, južna Afrika predstavlja primer stabilnosti i kontinuiteta.

Iako nije bilo velikih migracija, drevni stanovnici Oukhersta nisu bili bez promena. Kroz arheološke iskopine pronađeni su dokazi o kulturnim inovacijama, uključujući promene u tehnologiji obrade kamena. Ove promene su bile prisutne ne samo na Oukherstu, već i na drugim arheološkim lokalitetima širom Južne Afrike.

- Oko 2.000 godina pre nove ere, došlo je do dolaska novih zajednica u region, koje su sa sobom donele stočarstvo, poljoprivredu i nove jezike. Ove grupe su počele da komuniciraju sa lokalnim lovcima-sakupljačima - objašnjava se u studiji.

Međutim, čak i tada, genetska analiza jednog pojedinca koji je živeo pre 1.300 godina pokazuje sličnosti sa starijim populacijama.

Ovo istraživanje ne samo da donosi nova saznanja o genetskoj istoriji populacije Južne Afrike, već otvara vrata za dalja istraživanja. Južna Afrika, sa svojom bogatom kulturnom, jezičkom i genetskom raznolikošću, predstavlja fascinantan region za dalja arheogenetička istraživanja koja mogu značajno doprineti razumevanju ljudske prošlosti.

(Telegraf Nauka / Live Science)