Mala deca nauče da razmišljaju logički pre nego što nauče da govore

Foto: Shutterstock

Prirodno logičko mišljenje, koje se manifestuje od vrlo ranog doba i ne zavisi od znanja o jeziku, takođe doprinosi procesu učenja, kažu rezultati studije Centra za mozak i kogniciju Univerziteta Pompeu Fabra, piše MedicalXpress.

Studija se fokusira na pitanje koje izaziva raspravu među neuronaučnicima: da li su deca koja još nisu naučila do govore (ili tek razvijaju govor) sposobna za logičko mišljenje. Ovo originalno istraživanje pokazuje da prirodno logičko mišljenje postoji od barem 19 meseci starosti, ne zavisi od znanja o jeziku i razvija se uglavnom pomoću strategije isključivanja putem eliminacije.

Preporučujemo

Drugačije rečeno, kad su mala deca suočena sa nepoznatom realnošću, ona će pokušati da je analiziraju i donesu neki zaključak o njoj odbacujući opcije koje nisu moguće, u skladu sa tadašnjim nivoom znanja.

Mala deca obično rešavaju neizvesnosti odbacujući nemoguće opcije

Studija analizira značaj dve strategije male dece da se izbore sa nesigurnostima: asocijaciju i isključivanje (ili disjunkcionu eliminaciju). Prva strategija znači da kad deca čuju novu reč koja se može odnositi na dva nepoznata predmeta koja mogu da vide – mentalno povezuju taj termin sa oba predmeta. Kasnije taj termin asociraju sa predmetom kojem je taj naziv prikladniji.

Druga strategija (isključivanje) objašnjava kako dete može da nauči novu reč putem logičkog mišljenja eliminišući alternative. Na primer, ako vide dva objekta (A i B) i čuju nepoznat termin za koji znaju da nije A (zato što znaju naziv za A), ona će zaključiti da je to naziv za B. To je preovlađujuća strategija, prema rezultatima studije.

Dva eksperimenta za analizu prirodne logike male dece suočene sa poznatim i nepoznatim predmetima i terminima

Istraživači su izveli dva različita eksperimenta, prvi sa 61 detetom starim 19 meseci, od kojih je 26 jednojezično i 35 dvojezično, i drugi sa 33 deteta (19 jednojezično i 14 dvojezično). Analiza svake grupe je bila bitna za utvrđivanje da li deduktivni procesi zavise od lingvističkog iskustva.

U prvom eksperimentu, učesnicima su pokazana dva predmeta, koje su morali da asociraju sa jednom od reči koje su čuli, u različitim testovima. U prvom testu su morali da gledaju u dva predmeta koja su poznavali (npr. kašiku i kolač) i da, kad ga čuju, asociraju termin sa jednim od dva predmeta.

U drugom testu, deci su pokazani predmet koji su poznavali (npr. jabuka) i predmet koji nisu poznavali (npr. karburator), i čuli su reč koja se odnosi na poznati predmet, koji su morali da identifikuju. Treći test je bio poput drugog, osim što se reč koju su čuli odnosila na nepoznati predmet.

U drugom eksperimentu, korišćena su dva predmeta (npr. kišobran i figura dečaka), svaki asociran sa nekim zvukom. Zatim su ta dva predmeta pokrivena da deca ne bi mogla da ih vide i jedan od njih je stavljen iza zaklona. Kad su predmeti otkriveni, deca su mogla da vide samo jedan od dva predmeta i morala su da pogode, putem eliminacije, koji je iza zaklona.

U narednom testu (sa dva predmeta pokrivena i bez promene njihove pozicije), deca su slušala zvuk asociran sa jednim od njih i analizirano je da li su gledala u pravcu odgovarajućeg predmeta.

U svim ovim testovima, procenjivani su obrasci kretanja pogleda. Na primer, zaključujući putem isključivanja, deca gledaju u predmet A i ako odbace da se termin koji su čuli odnosi na taj predmet skreću pogled prema B. Ovo je poznato kao strategija dvostruke provere.

Ne postoje relevantne razlike u logici kod jednojezične i dvojezične dece. I jedna i druga pokazuju obrazac okulomotorne inspekcije koji je ranije utvrđen kao obeležje disjunktivnog razmišljanja kod odraslih i dece, kaže Kinga Ana Bohus, glavni autor studije.

Ukratko, rezultati studije ne pokazuju relevantne razlike između logičkog mišljenja jednojezične ili dvojezične male dece, što potvrđuje da ne zavisi od lingvističkog znanja. Prirodno logičko mišljenje bi moglo biti prisutno pre 19 meseci starosti, iako još nema dovoljno naučnih dokaza za njegovo prisustvo u ranijim uzrastima.

(Telegraf Nauka/MedicalXpress)