Zapadnoevropski noževi i vatreno oružje iskopani u Arhangelsku: Svi su iz vremena požara koji je uništio dvor

Velika količina novovekovnih noževa i delova vatrenog oružja iz Zapadne Evrope otkrivena je tokom iskopavanja na prostoru Gostinog dvora u Arhangelsku.

Ovo je veoma veliki nalaz – arheolozi su prikupili 1.345 pojedinačnih predmeta među kojima su noževi i vatreno oružje i njihovih fragmenata, kao i 45 istopljenih predmeta, a svi su pronađeni u sloju požara koji je 1667. uništio rani, drveni Gostini dvor, saopštio je Arheološki institut Ruske akademije nauka.

Preporučujemo

Do danas, ovo je jedini nalaz na osnovu kojeg se može suditi o vremenu, obimu isporuka i modelima zapadnoevropskih noževa i oružja koji su stizali u Moskovsko carstvo preko luke u Arhangelsku. Predmete su otkrili saradnici Arhangelskog odreda Severne ekspedicije Arheološkog instituta RAN.

- Pronađeni predmeti se preliminarno mogu datirati u prvu polovinu 17. veka. Ovo je prvi veliki nalaz vatrenog oružja i noževa namenjenih prodaji u Arhangelsku, dobijen zahvaljujući zaštitnim arheološkim istraživanjima. Nalaz je kako samostalan arheološki izvor, tako i upečatljiva ilustracija života Gostinog dvora grada Arhangelska, povezanog sa međunarodnim trgovačkim odnosima između Moskovskog carstva i zemalja Evrope krajem 16. i u 17. veku - rekao je Aleksandar Suvorov, načelnik Severne ekspedicije.

Krajem 16. veka, nakon Livonskog rata, Rusko carstvo je izgubilo Ivangorod i ostalo bez izlaza na Baltičko more. Direktna pomorska trgovina sa zemljama severne Evrope postala je nemoguća. Da bi se zamenile izgubljene luke i pod vlašću države objedinili trgovački tokovi ka Evropi preko Belog mora, 1584. godine na rtu Pur-Navolok u delti Severne Dvine, nedaleko od Mihailo-Arhangelskog manastira, po ukazu Ivana Groznog izgrađena je tvrđava, koja je kasnije postala istorijsko jezgro grada Arhangelska. Odmah nakon izgradnje tvrđave, 1585. godine, započeta je gradnja trgovačko-carinskog centra – drvenog Gostinog dvora.

Drveni Gostini dvor, podeljen na dva dela – ruski i nemački – postojao je do 1667. godine i potpuno je izgoreo u jednom od najvećih požara u Arhangelsku. Kasnije je Gostini dvor obnovljen, ali od kamena.

Pronađeni fragmenti pripadaju noževima sa drškama od pločica. Na prelazu sa sečiva na dršku obično se nalazi žig, a sam prelaz izgleda kao oštar stepenik sa strane sečiva. Dužina i širina sečiva kod noževa su različite, leđa sečiva su prava, a linija oštrice se kod vrha podiže ka leđima. Kod pojedinih primeraka javljaju se istureni klinovi – mesto za postavljanje pločice na kraju drške. Takođe se sreću tragovi zakivaka za pričvršćivanje pločice, a na prelazu sa drške na sečivo primetni su tragovi graničnika od obojenog metala.

Ovakvi noževi bili su rasprostranjeni u gradovima Moskovskog carstva: arheolozi ih nalaze u slojevima kasnog srednjeg veka i novog veka. Njihova pojava u Rusiji povezuje se sa isporukama iz evropskih zemalja.

(Telegraf Nauka/Arheološki institut RAN)