Slučajno otkriven 1.600 godina star kamen ispisan tajanstvenim drevnim jezikom

Dok je radio u svojoj bašti profesor geografije Grejem Senior otkrio je neobičan kamen među obraslim korovom u svom cvetnom vrtu. Vađenjem iz zemlje otkriven je pravougaoni kamen od peščara sa nizom neobičnih oznaka na svojoj površini. Nesposoban da dešifruje čudne natpise, Senior je zatražio pomoć lokalnog arheologa. Ubrzo su stručnjaci utvrdili da predmet nosi natpise na ranoj srednjovekovnoj azbuci koja se nekada koristila na Britanskim ostrvima za prenos ranih varijanti irskog jezika, piše The Debrief.

Preporučujemo

Danas istoričari i arheolozi poznaju samo nekoliko stotina ogamskih natpisa širom Irske i delova Britanije, sa najvećim koncentracijama u jugozapadnoj Irskoj oko Minstera i na nekoliko lokacija u Velikoj Britaniji, uključujući Pembrokšir, Vels.

Postojeći primeri ovog drevnog jezika pokazuju da je većinom korišćen za prenošenje imena pojedinaca. Izvori u ranoj irskoj literaturi, koji detaljno opisuju dvorečne keninge koji nude objašnjenja za značenja reči u ogamskoj azbuci, ukazuju na to da su većina oznaka nazvane po raznim drvećima koja se nalaze na Britanskim ostrvima.

Veruje se da Seniorovo jedinstveno otkriće datira iz petog ili šestog veka i pruža arheolozima još jedan primer ovog enigmatičnog drevnog pisma koje je korišćeno pre nego što su usvojeni rukopisi na pergamentu, pružajući modernim istraživačima uvid u irski jezik onako kako je prenesen pre uspostavljanja latinskog insularnog pisma.

Dugačak samo 11 centimetara i težak manje od 140 grama, Senior je bio zbunjen oznakama na kamenu, iako je bilo jasno da nisu nastale prirodnim procesom i da nisu ogrebotine od životinje.

Iznenadno otkriće ga je navelo da se obrati rođaku koji se bavi arheologijom, što je na kraju dovelo Seniora do Portable Antiquities Scheme, organizacije koju zajednički vode Britanski Muzej i Amgueddfa Cymru – Muzej Velsa, koja je, prema svojoj veb stranici, osnovana da „podstakne beleženje arheoloških predmeta koje pronađu članovi javnosti u Engleskoj i Velsu.“

Svake godine, hiljade predmeta značajnih za nasleđe Engleske i Velsa se otkrije, posebno od strane pojedinaca koji, poput Seniora, „rade u bašti ili obavljaju svoje svakodnevne poslove.“

Terez Gilmor, arheolog i koordinator pronalazaka u Birmingemskim muzejima, nazvala je Seniorovo otkriće „neverovatnim pronalaskom,“ rekavši za Guardian da bi otkriće potencijalno moglo ponuditi arheolozima nove uvide u ranu srednjovekovnu aktivnost u tom području koju stručnjaci još uvek pokušavaju da dešifruju.

Profesorka keltskih studija Ketrin Forsajt, koja je videla artefakt zahvaljujući Gilmor, veruje da datira iz perioda između 5. i 6. veka.

Iako je ogamsko pismo donekle nejasno i danas prepoznatljivo od strane retkih, poruka na predmetu koji je Senior otkrio je dešifrovana. Prema Forsajt, natpis glasi „Maldumcail/S/Lass,“ pri čemu prvi deo može upućivati na osobu po imenu Mael Dumcail, a poslednji deo možda upućuje na lokaciju.

Ko je bio Mael Dumcail i zašto je njegovo ime urezano na ovom kamenu? Iako će detalji o ovoj osobi i njihovom značaju za kamen verovatno ostati misterija, jednako je zanimljiva lokacija gde je pronađen, s obzirom na to da se ogamski kameni ovakve vrste retko otkrivaju van Irske i Škotske.

Prema Gilmor, moguće je da otkriće ima vezu sa ranim srednjovekovnim manastirima, a jedno od tumačenja njegove važnosti uključuje da je predmet možda bio uspomena koja je pripadala nekome ko je putovao iz Irske, možda tokom posete jednom od ovih religijskih centara.

Trenutno, artefakt se nalazi u Herbert Art Gallery and Museum u Koventriju, kojem je Senior trajno donirao svoj pronalazak. Počevši od 11. maja, ogamski kamen je izložen kao deo izložbe u muzeju.

Ali Vels, kustos predstojeće izložbe, izrazila je uzbuđenje zbog retkog pronalaska, nazvavši ga „uzbudljivom misterijom“ da bi se kamen sa jezikom poreklom iz Irske mogao pronaći skriven ispod nekoliko centimetara zemlje u Koventriju.

Vels napominje da su urbani razvoj i druge aktivnosti u i oko Koventrija dovele do toga da je mnogo zemlje obrađivano tokom vremena, posebno u blizini centra grada, što smanjuje broj arheoloških otkrića s vremenom.

Činjenica da je takav pronalazak načinjen, „bila je prilično neočekivana,“ rekla je Vels za Guardian.

Naglasila je da otkrivanje ovog jedinstvenog ogamskog kamena u Koventriju pruža redak uvid u istorijske misterije regiona, posebno s obzirom na opsežna arheološka iskopavanja u gradu tokom godina.

Predstojeća izložba, „Zbirka Koventrija,“ će se održati u Herbert Art Gallery and Museum i otvorena je za javnost.

(Telegraf Nauka / The debrief.org)