Šokantno otkriće u drevnom grobu: U potkolenici muškarca pronađen vrh strele
Na arheološkom nalazištu groblja Lijar-Sang-Bon u iranskoj provinciji Gilan između 2016. i 2018. otkriveno je 77 skeletnih ostataka iz vremena Parćanskog carstva.
Među njima su bili ostaci odraslog muškarca položenog na levu stranu sa nogama savijenim u zgrčenom položaju, piše Phys.org.
Preporučujemo
Najveća temperatura koju ljudsko telo može da podnese?
Da li je ovo najstariji kalendar u istoriji? Gobekli Tepe čuva neverovatni spomenik star 12.000 godina
Ostaci su bili loše očuvani – nedostajali su različiti delovi skeleta poput karlice, rebara, pršljenova… Među pogrebnim darovima u kripti, datiranoj između 247. pre nove ere i 224. nove ere, sa telom su bili metalni i keramički artefakti, uključujući ćup specifičan po lošoj izradi i kvalitetu pečenja, ali uglačan. Unutar ćupa su bili tragovi gareži, kao i ostaci ptice.
Koristeći rendgensku fluorescenciju, kvantometarsku analizu i CT skenove, naučnici su uspeli da utvrde da je pojedinac imao metalni predmet u desnoj tibiji, tj. potkolenici. Pregled je otkrio da je to bio metalni vrh strele sa tri sečiva, dužine 44 milimetara i širine 15 milimetara, što je opisano u studiji u International Journal of Osteoarchaeology.
Dalja analiza je otkrila da je se gusto koštano tkivo počelo formirati oko strelice neko vreme nakon udara. Međutim, nisu bili očigledni znaci infekcije ili nove formacije kosti, osim u području gde je strelica prodrla u kost kod tibijalne tuberoziteta.
Prema mišljenju vođe istraživanja dr Muhameda Reze Eghdamija, koliko je ova osoba živela nakon što je pogođena strelom nije poznato.
- Određivanje tačnog vremena nije izvodljivo... Međutim, koštana struktura pokazuje znake zarastanja oko grede, a spoljašnje stanje rane sugeriše da je prošlo značajno vreme i da se proces zarastanja dogodio – rekao je on.
Nije moguće napraviti poređenje sa sličnim povredama jer su povrede iz rata bile retke na groblju, objasnio je istraživač.
- Nažalost, u ovom uzorku nisu identifikovani dalji dokazi o penetraciji ili povredama povezanim sa ratom, osim u jednom slučaju koji uključuje ranu nožem na grlu i maksili... Međutim, brojno oružje je otkriveno unutar grobnog mesta – rekao je on.
Složeni dizajn strelice, karakterističan po svojoj preciznosti, naglašava tehnološku i metaluršku veštinu Parta. Međutim, nemogućnost uklanjanja ugrađene strelice sugeriše barem neke nedostatke u pogledu njihovih hirurških praksi, bacajući svetlo na medicinska ograničenja područja.
Nažalost, relativno se malo zna o medicinskim običajima u Parćanskom carstvu, objasnio je dr Eghdami.
(Telegraf Nauka/Phys.org)