Vegetacija zamenjuje grenlandsku ledenu ploču koja se topi

Foto: Pixabay.com/Ilustracija

Ukupna površina izgubljenog leda jednaka je veličini Albanije i predstavlja oko 1,6% ukupnog ledenog i glečerskog pokrivača Grenlanda. Tamo gde su nekad bili led i sneg sada se nalaze gole stene, močvare i žbunovi.

Naučnici sa Univerziteta u Lidsu, koji su pratili promene širom Grenlanda od 1980-ih, kažu da veće temperature vazduha izazivaju povlačenje leda, što utiče na temperaturu tla, emisiju gasova sa efektom staklene bašte i stabilnost terena, piše Phys.org.

Preporučujemo

Permafrost – permanentno zaleđen sloj ispod površine Zemlje – „degradira“ usled zagrevanja i u nekim oblastima bi mogao imati uticaj na infrastrukturu, zgrade i zajednice koje postoje iznad njega.

Uticaj globalnog zagrevanja

Genland je deo arktičkog regiona. To je najveće ostrvo na svetu, sa površinom od 2,1 milion kvadratnih kilometara. Većina tla je pokrivena ledom i glečerima, a ima skoro 57.000 stanovnika.

Od 1970-ih, taj region se zagreva dvostrukom globalnom prosečnom brzinom. Na Grenlandu su prosečne godišnje temperature vazduha od 2007. do 2012. bile tri stepena toplije, u poređenju sa prosekom od 1979. do 2000.

Istraživači upozoravaju da su još ekstremnije temperature verovatne u budućnosti.

Veće temperature su povezane sa promenama u pokrivaču tla. Analizom satelitskih snimaka visoke rezolucije detaljno su registrovane te promene.

Foto: Tanjug/AP

Nestanak leda je bio koncentrisan oko ivica današnjih glečera, ali i na severu i jugozapadu Grenlanda. Takođe su zabeleženi veliki nivoi nestanka leda u lokalizovanim oblastima na zapadu, srednjem severozapadu i jugoistoku.

Tokom tri decenije, površina sa vegetacijom povećala se za 87.475 kvadratnih kilometara, više nego duplo tokom perioda proučavanja.

Izražen rast vegetacije viđen je na jugozapadu, istoku i severoistoku. Najveći porast guste močvarne vegetacije dogodio se u blizini Kangerlusuaka na jugozapadu i u izolovanim oblastima na severoistoku.

Analiza je pokazala porast vegetacije duž severne geografske širine između 63. i 69. stepena, a opadanje severno od toga.

Viđeni su znaci da nestanak leda izaziva druge reakcije koje će dovesti do daljeg nestanka leda i daljeg „ozelenjavanja“ Grenlanda, gde povlačenje leda ogoljava stene koje onda zauzimaju tundra i na kraju žbunje.

Istovremeno, voda oslobođena topljenjem leda pomera sediment i mulj, što na kraju stvara vlažna područja.

Nestanak leda izaziva dalje zagrevanje

Nestanak leda utiče na temperature površine zbog albeda, koji je mera reflektivnosti neke površine.

Sneg i led dobro reflektuju Sunčevu energiju koja pogađa Zemljinu površinu i zbog toga Zemlja ostaje hladnija. Pošto se led povlači, to otkriva stenovitu podlogu koja apsorbuje više solarne energije, povećavaju temperaturu površine.

Slično, dok se led topi, povećava se količina vode u jezerima. Voda apsorbuje više solarne energije nego sneg i to takođe povećava temperaturu površine.

Emisija gasova koji izazivaju efekat staklene bašte

Analiza pokazuje da su se vlažna područja gotovo učetvorostručila širom Grenlanda, naročito na istoku i severoistoku. Močvare su izvor emisija metana.

Ekspanzija vegetacije, naročito u močvarnim područjima ukazuje na i takođe povećava topljenje permafrosta, zgušnjavanje aktivnog sloja i tako emisije gasova staklene bašte ranije smeštenih u ovim arktičkim zemljištima.

Ekspanzija vegetacije, zajedno sa povlačenjem glečera i ledene ploče, značajno menja kretanje sedimenata i nitrimenata u priobalne vode. Ove promene su kritične, naročito za starosedelačke populacije čije tradicionalne lovačke prakse se oslanjaju na stabilnost tih osetljivih ekosistema, kažu naučnici.

Štaviše, nestanak ledene mase na Grenlandu značajno doprinosi globalnom rastu nivoa mora, tendenciji koja predstavlja velike izazove i sad i u budućnosti.

(Telegraf Nauka/Phys.org)