Ozonska rupa iznad Antarktika neočekivano velika, stručnjaci strahuju od dodatnog otapanja leda

Foto: Tanjug/AP

Rupa u ozonskom omotaču iznad Antarktika neočekivano je velika za ovo doba godine, što je dovelo do straha da bi to moglo da dovede do daljeg zagrevanja kontinenta na kome je južni pol, piše IFLScience. Čudi to što se čini da je povećanje ozonske rupe posledica isparenja vode koja su završila u stratosferi nakon erupcije vulkana Hunga Tonga-Hunga Hapaji 2022, što je bila najveća prirodna eksplozija na planeti tokom poslednjih sto godina.

Ozonska rupa iznad Antarktika raste i smanjuje se u skladu sa godišnjim dobima. Tokom proleća na južnoj hemisferi, rupa se povećava, a najveća je između sredine septembra i sredine oktobra. Sredinom avgusta ona gotovo da nije postojala 2021. i 2022. Ove godine porasla je mnogo ranije, pa se očekuje dodatni rast pre vremena.

Preporučujemo

Ozonski omotač je region stratosfere između 15 i 30 kilometara iznad Zemljine površine, koji ima veće koncentracije gasa ozona u odnosu na ostale delove atmosfere. Deluje kao nevidljivi štit naše planete jer upija najveći deo štetnih ultraljubičastih sunčevih zraka.

Tokom sedamdesetih i osamdesetih naučnici su otkrili rupu u ozonskom omotaču iznad južnog pola, što je pokrenulo paniku i dovelo do promene u korišćenju hemikalija. Zabrane i promene u navikama dovele su do toga da je ozonski omotač na putu oporavka, ali sezonske promene i dalje mogu da se vide.

Podvodna erupcija vulkana Hunga Tonga-Hunga Hapaji, koja se završila u januaru 2022, mogla bi da bude jedan od razloga neočekivano velike rupe u ozonskom omotaču. Podvodna erupcija u Pacifiku otpustila je energiju jednaku kao 20 megatona TNT u pet eksplozija, od kojih je najveća imala 15 megatona, što je čini najvećom prirodnom eksplozijom u prošlom veku.

Osim što je u atmosferu izbacila veliku količinu pepela i gasa, ona je izbacila i ogromnu količinu morske vode u atmosferu. Naučnici su upozorili da ovaj višak pare može da dovede do degradacije ozonskog omotača u narednim godinama i čini se da su njihove prognoze bile tačne.

Neočekivano velika rupa u ozonskom omotaču iznad Antarktika, koji već oseća velike posledice klimatskih promena, loša je za ovaj region. Kako je ozonski omotač zaštita od UV zračenja, ovaj kontinent bi mogao da bude na udaru još viših temperatura.

- Što više ultraljubičastog zračenja stigne do Antarktika i Južnog okeana, postoji više energije koja može da topi led. Sada imamo tako malo leda, pa umesto reflektivnog belog pokrivača, tu su sad veoma tamni delovi okeana. Postoji rizik da se Južni okean dodatno zagreje i utiče na dalje topljenje okeana – rekao je za Gardijan dr Martin Džuker, profesor Istraživačkog centra klimatskih promena Univerziteta Novog Južnog Velsa,

(Telegraf Nauka/IFLScience)