Rimski hipodrom star 2.000 godina otkriven ispod bivše deponije u Kajseriju

Istraživači u centralnoj Turskoj otkrili su 2.000 godina star rimski hipodrom (rimski cirkus) ispod nekadašnje gradske deponije u Kajseriju.

Ta lokacija — danas mesto popularne prodavnice na otvorenom poznate kao Bitpazari — decenijama je korišćena kao deponija. Ispod slojeva otpada, međutim, leži jedan od najvećih ostataka rimskog sveta u Anadoliji: ogromna arena u kojoj su se konji nekad trkali pred razdraganom publikom u drevnom gradu Cezareji.

Preporučujemo

Ovo otkriće predstavlja treći poznati rimski hipodrom u Anadoliji, nakon otkrivenih u Efesu i Pergamu. Projekat, koji je inicirala gradska opština, započeo je s proučavanjem zapisa i mapa iz 19. veka.

Jedan takav dokument, koji je izradio grčki naučnik Gregorios Bernardakis, označava misterioznu strukturu nazvanu „cirkus“. Kad su eksperti uporedili mapu iz prošlosti sa modernim snimcima iz vazduha, primetili su suptilni ovalni oblik skriven ispod urbanog pejzaža.

Naknadna arheo-geofizička istraživanja potvrdila su prisustvo masivnih temelja ispod površine koji odgovaraju tipičnom planu rimskog hipodroma — izdužene arene za trke kočija i konja. Preliminarna merenja sugerišu da je struktura bila dugačka oko 450 metara, što je čini jednim od najvećih poznatih primera u regionu.

Zemljište je, međutim, drastično izmenjeno u 20. veku. Arhivske fotografije i mape pokazuju da je između 1950. i 1980. godine područje služilo kao glavna gradska deponija. U tom periodu, skoro 20 metara otpada akumulirano je na toj lokaciji.

Tokom ranijih opštinskih administracija, zemljište je korišćeno kao deponija. Stoga drevni hipodrom sad leži zakopan ispod desetina hiljada tona otpada.

Ironija je u tome što je ovo nenamerno zakopavanje možda pomoglo u očuvanju strukture. Ispod površine, konture hipodroma ostale su netaknute — zaobljeni krajevi su odraženi u blagim padinama oko parka Beštepeler.

Otkriće takođe budi interes za slojevitu istoriju Kajserija. Poznat kao Mazaka u helenističkom dobu, grad je postao Euzebija pod kapadokijskim kraljevima pre rimskog imena Cezareja za vreme vladavine cara Tiberija (od 14. do 37. godine nove ere).

Kao glavni grad provincije Kapadokija, Cezareja se uspešno razvijala kao administrativni i kulturni centar. Naučnici veruju da je hipodrom naređen krajem 1. veka pre nove ere ili početkom 1. veka nove ere, možda za vreme kralja Arhelaja, koji je nadgledao prelazak Kapadokije pod rimsku upravu.

Na hipodromu se se okupljali rimski građani i lokalna elita da bi posmatrali trke kočija, atletska takmičenja i carske ceremonije — spektakle koji su jačali i građanski ponos i carski identitet.

Nakon višemesečnog proučavanja, Odbor za očuvanje kulturne baštine je zvanično 25. septembra 2025. godine ovoj oblasti dao status arheološke lokacije trećeg stepena, čime je obezbeđena njena zakonska zaštita.

Iako potpuno iskopavanje ostaje izazov — s obzirom na dubinu deponije i aktivan tržni centar iznad — otkriće je već preoblikovalo način na koji istoričari posmatraju rimsku prošlost Kajserija.

Gradski zvaničnici su izjavili da će lokacija biti podvrgnuta stalnom geofizičkom nadzoru i neinvazivnom dokumentovanju, s nadom da će se više otkriti o strukturi bez ometanja svakodnevnog života u toj oblasti.

Danas u tržnom centru Bitpazari trgovci prodaju starinske alate, knjige i keramiku, nesvesni da ispod njihovih tezgi leži velika arena rimskog grada. Ironija je poetska: mesto koje je nekad bilo puno odbačenih predmeta sad leži na zaboravljenom spomeniku carstva.

Rimski hipodrom Kajserija, zakopan ispod decenija otpada, predstavlja podsetnik da se istorija često skriva ispod svakodnevnog — da su čak i ispod bivše gradske deponije još prisutni odjeci drevne slave.

(Telegraf Nauka/ArkeoNews)