Vreme čitanja: oko 3 min.
Da li je rešena misterija jednog od najvažnijih izuma u istoriji? Istraživači pronašli vezu staru 6.000 godina
Vreme čitanja: oko 3 min.
Tim naučnika sa Univerziteta u Bolonji ispitao znakove na pečatnim cilindrima i uticaj na razvoj proto-klinastog pisma u Uruku
Poreklo pisma u Mesopotamiji leži u slikama otisnutim sa pečatnih cilindara na glinene tablice i druge predmete. To je otkrila istraživačka grupa sa Univerziteta u Bolonji. Oni su identifikovali seriju veza između znakova urezanih na tim cilindrima, starim oko 6.000 godina, i nekih znakova proto-klinastog pisma razvijenog u Uruku, gradu na prostorima današnjeg Iraka, oko 3000. godine pre nove ere.
Studija objavljena u žurnalu Antiquity otvara novi put za istraživače nastanka pisma, saopštio je Univerzitet u Bolonji, a mogao bi i da pomogne istraživačima ne samo da shvate značenje znakova na pečatnim cilindrima, već i da dešifruju mnoge nepoznate znake proto-klinastog pisma.
Preporučujemo
„Uradili su sve da je spreče da ustane iz mrtvih, ali...“ Naučnici „oživeli“ Zosju, vampiricu iz Pijena
„Piramida ne postoji ni na planini, ni ispod nje“: Indonežanski arheolozi za Telegraf Nauku o Gunung Padangu
- Konceptualni skok sa simbolizma pre nastanka pisma do samog pisma je značajan razvoj u ljudskoj kognitivnoj tehnologiji. Nastanak pisma predstavlja prelazak iz praistorije u istoriju, a otkrića u ovoj studiji premošćuju taj jaz prikazom kako su neke kasne praistorijske slike inkorporirane u jedan od najranijih sistema pisanja – objasnila je Silvija Ferara, profesorka Odeljenja za klasičnu filologiju i italijanske studije na Univerzitetu u Bolonji.
Pečatni cilindri i znakovi
Uruk je jedan od prvih gradova koji su nastali u Mesopotamiji i bio je neverovatno važan centar tokom 4. milenijuma pre nove ere. Imao je uticaj na veliki prostor od današnjeg jugozapadnog Irana do jugoistočne Turske.
U ovom regionu pojavili su se i pečatni cilindri. Obično su bili napravljeni od kamena i na njima su bile ugravirane serije znakova, a kada su se valjali po glinenim pločama ostavljali su otisak. Od sredine 4. milenijuma pre nove ere, pečatni cilindri korišćeni su kao deo sistema računovodstva kojim su praćeni proizvodnja, skladištenje i transport različite robe, posebno poljoprivrednih i tekstilnih proizvoda.
U tom kontekstu pojavilo se proto-klinasto pismo: arhaična forma pisanja u kojoj su korišćene stotine piktografskih znakova, od kojih je polovina i danas nije dešifrovana. Kao i pečatni cilindri, proto-klinasto pismo korišćeno je za računovodstvo, mada uglavnom u južnom Iraku.
- Bliska veza pečata i razvoja sistema pisanja u jugozapadnoj Aziji dugo se zna, ali odnos između specijalnih pečatnih cilindara i oblika znakova skoro da nije ispitan. Ovo je bilo naše početno pitanje: da li su znaci na pečatima doprineli značajno razvoju znakova u prvom pismu u regionu? – rekla je Ferarara.
Da bi dobili odgovor, istraživači su sistematski poredili dizajn na cilindrima sa proto-klinastim znacima, tražeći veze i u grafičkom rešenju i u značenju.
- Fokusirali smo se na pečatne znake koji su nastali pre razvoja pisma, ali su nastavili da se razvijaju u periodu razvoja proto-pisma. Ovaj pristup omogućio nam je da identifikujemo seriju ukrasa povezanih sa transportom tekstila i grnčarije, koja su kasnije razvijena u slične znake proto-klinastog pisma – rekli su Ketrin Keli i Matija Kartolano, istraživači Univerziteta u Bolonji i koautori studije.
Nova perspektiva
Otkriće do kojeg su došli prvi put je pokazalo direktnu vezu između sistema pečatnih cilindra i razvoja pisma, jednog od najvažnijih izuma u istoriji, pa nudi novu perspektivu u proučavanju evolucije simboličnog i pisanog sistema.
- Naši rezultati pokazuju da su simboli urezani na pečatnim cilindrima direktno povezani sa razvojem proto-klinastog pisma u južnom Iraku. Takođe pokazuju kako je značenje ovih simbola integrisano u pismo – potvrdila je Silvija Ferara.
Uruk je bio jedan od najstarijih gradova u Sumeru, a prema sumerskom spisku kraljeva osnovao ga je kralj Enmerkar. Vladar ovog grada, ako je verovati ne baš verodostojnom spisku kraljeva, bio je i Gilgameš, heroj mesopotamijskog folklora i junak Epa o Gilgamešu. Uruk je bio jedan od prvih gusto naseljenih gradova na svetu, a veruje se da je oko 3000. godine pre nove ere imao 50.000 ili 60.000 stanovnika i bio najveći na planeti.
Kada je reč o pismu, veruje se da je ono nastalo više puta, na više različitih mesta. Najstarije pismo je ono razvijeno u Mesopotamiji u 4. milenijumu pre nove ere, a samo malo mlađi od klinastog pisma su hijeroglifi u Starom Egiptu, za koje se veruje da su nastali oko 3250. pre nove ere. Pismo je nezavisno razvijeno i u Kini oko 1250. pre nove ere i u Amerikama početkom nove ere.
(Telegraf Nauka/Magazine UniBo)
Povezane vesti
Rešena tajna najmisterioznijeg naselja Madagaskara? Arheolozi misle da ga je izgradila zoroastrijska zajednica
Ploče stare 4.000 godina otkrivaju astrološka predviđanja o smrti kralja
Otkriven jedan od najstarijih računa na svetu: Neverovatno šta se prodavalo pre 35 vekova, a i dalje se kupuje
Misteriozni nestanak prvih evropskih zemljoradnika: Da li je kuga pre 5.000 godina ubila graditelje megalita?
Video: Prirodnjački muzej dobija svoju zgradu posle 130 godina
Nauka Telegraf zadržava sva prava nad sadržajem. Za preuzimanje sadržaja pogledajte uputstva na stranici Uslovi korišćenja.
