Drevna tresetišta otkrivaju klimatsku promenu od pre 15.000 godina

Naučnici su otkrili da su se drevna tresetišta širila vrlo brzo kad su se južni vetrovi sa zapada iznenada pomerili pre više hiljada godina.

Ove promene vetra uticale su i na skladištenje ugljenika u tresetnim oblastima i na način kako Južni okean apsorbuje CO₂. Danas se vetrovi ponovo pomeraju ka jugu, podstaknuti klimatskim promenama. Naučnici upozoravaju da bi ovo moglo poremetiti prirodna skladišta ugljenika i pojačati suše i šumske požare.

Preporučujemo

Naučnici kažu da drevne močvare koja se nalaze širom južne hemisfere sadrže važne informacije o značajnoj promeni Zemljine klime pre više hiljada godina. Istraživači koji proučavaju tresetišta otkrili su da su nagle promene u južnim vetrovima sa zapada pre 15.000 godina izazvale veliko širenje ovih močvarnih sistema.

Godinama su geonaučnici bili bez jasnog objašnjenja zašto su se ogromna tresetišta pojavila širom južne hemisfere nakon poslednjeg ledenog doba. Nova studija pod vođstvom Sautemptonskog univeziteta, u saradnji sa stručnjacima širom sveta, kaže da su brze promene u regionalnim obrascima vetrova stvorile uslove pogodne za širenje tresetišta.

Rezultati pokazuju da vetrovi utiču ne samo na količinu ugljenika koji se skladišti u tresetnim područjima, već i na razmenu CO₂ između okeana i atmosfere. "Kad su se vetrovi pomerili ka severu pre 15.000 godina, promenili su cirkulaciju u Južnom okeanu, koji je najveće prirodno skladište ugljenika na Zemlji", kažu istraživači.

Tresetna područja funkcionišu kao bitna prirodna skladišta ugljenika. Formiraju se kad natopljena tla akumuliraju slojeve mrtve vegetacije tokom hiljada godina. Da bi istražili kako i kad su se ove sredine razvile, istraživači su analizirali uzorke treseta iz Južne Amerike, Australazije, južne Afrike i subantarktičkih ostrva.

Metod radioaktivnog ugljenika je omogućio identifikaciju perioda kad su uslovi postali dovoljno hladni i vlažni za rast biljaka, njihov raspad i postepeno formiranje debelih slojeva treseta.

"Otkrili smo jasan obrazac: veliki rast tresetišta dogodio se u isto vreme kad su se vetrovi pomerali ka severu ili ka jugu, poklapajući se sa promenama atmosferskih nivoa ugljen-dioksida“, kažu istraživači.

Nedavna merenja pokazuju da se južni vetrovi sa zapada ponovo pomeraju, ovaj put ka Južnom polu zbog klimatskih promena. Ako se to nastavi, kapacitet okeana za apsorpciju ugljenika bi se mogao značajno smanjiti. Ovaj pomak ka jugu je već doveo do većih kontinentalnih suša i šumskih požara širom južnih kopnenih masa.

Istraživači naglašavaju šire implikacije: "Ako najveće skladište ugljenika na planeti postane manje efikasno, ubrzaće se akumulacija CO2 u atmosferi, pojačavajući globalne tendencije zagrevanja".

(Telegraf Nauka/Science Daily)