Dijagnoza demencije može skratiti život i do 13 godina — starost i pol ključni za prognozu

Dijagnoza demencije ne donosi samo progresivni gubitak pamćenja i sposobnosti funkcionisanja, već i značajno skraćenje životnog veka. Novo sveobuhvatno istraživanje objavljeno u časopisu The BMJ pokazuje da očekivano trajanje života nakon dijagnoze može biti i do 13 godina kraće, u zavisnosti od starosti i pola pacijenta, dok potreba za smeštajem u dom za stare nastupa u proseku već nakon tri godine. Studija donosi najdetaljnije podatke do sada o tome koliko dugo ljudi žive nakon što im se postavi dijagnoza demencije i kada najčešće postaju zavisni od institucionalne nege.

Prema rezultatima analize, prosečno trajanje života nakon dijagnoze demencije u velikoj meri zavisi od starosti i pola pacijenta. Za žene, životni vek se značajno smanjuje sa godinama. Osoba koja sa 60 godina dobije dijagnozu demencije, prema procenama, može da očekuje životni vek još oko 9 godina. Međutim, žene koje sa 85 godina dobiju dijagnozu preživljavaju u proseku samo još 4,5 godine, piše SciTech Daily.

Preporučujemo

S druge strane, za muškarce, situacija je još dramatičnija – u 60. godini muškarci imaju prosečno 6,5 godina života pred sobom, dok kod 85-godišnjaka, očekivano preživljavanje opada na samo 2,2 godine. Ovo naglašava veliku varijabilnost u preživljavanju, što zavisi od brojnih faktora, uključujući starost i pol pacijenta.

Dijagnoza demencije i izazov za porodice

Na osnovu ove analize, procenjuje se da demencija skraćuje životni vek za oko 2 godine kod osoba sa 85 godina, za 3 do 4 godine kod onih sa 80 godina, i čak do 13 godina kod osoba koje sa 65 godina dobiju dijagnozu. Ove brojke ukazuju na to koliko rano postavljena dijagnoza može značajno uticati na preživljavanje i kvalitet života obolelih.

Još jedna značajna komponenta ovog istraživanja je analiza vremena do prijema u dom za stare. Oko trećine osoba sa dijagnozom demencije smešta se u dom za stare u roku od tri godine od postavljanja dijagnoze. Interesantno je da je 13% pacijenata primljeno u dom u prvoj godini nakon dijagnoze, a broj se povećava na 35% u trećoj godini i na više od 57% u petoj godini.

Ove brojke ukazuju na to da mnogi oboleli brzo razvijaju potrebu za institucionalnom negom, što je dodatni izazov za porodice i zdravstveni sistem. Iako je vreme za prijem u dom za stare veoma relevantno u procesu planiranja nege, istraživači upozoravaju da ove procene nisu uvek potpuno pouzdane, te ih treba tumačiti sa oprezom.

S obzirom na to da je demencija bolest koja postepeno uzima maha, jasno je da prepoznavanje i pravovremeno planiranje potrebnih usluga, poput smeštaja u domove, može značajno unaprediti kvalitet života obolelih. Predviđanje tačnog vremena kada će biti potrebna ovakva vrsta nege i dalje je veliki izazov za zdravstvene radnike i porodice.

Zanimljiv je podatak da je prosečno preživljavanje duže u nekim populacijama, kao što su azijske zajednice, gde je životni vek kod osoba sa demencijom duži za 1,4 godine u poređenju sa drugim grupama. Takođe, osobe sa Alchajmerovom bolešću, koja je najpoznatiji oblik demencije, u proseku žive 1,4 godine duže nego osobe sa drugim oblicima demencije. Ove razlike mogu biti posledica genetskih faktora, različitih socijalnih faktora ili pristupa lečenju, i naglašavaju važnost individualnog pristupa svakom pacijentu.

Životni vek i nega

Istraživanje se oslanja na podatke iz 261 studije koje su sprovedene između 1984. i 2024. godine. Od tog broja, 235 studija se bavilo pitanjem dužine života, dok se 79 bavilo pitanjem prijema u domove za stare. Ukupno je obuhvaćeno više od 5 miliona ljudi sa dijagnozom demencije, od kojih je 63% činilo žene.

Većina studija potiče iz Evrope i Severne Amerike, a prosečno vreme praćenja pacijenata bilo je 7 godina. Ovaj opsežan pregled omogućio je analizu najvećeg broja studija do sada, što je omogućilo izuzetno detaljan uvid u prognoze vezane za životni vek i potrebu za institucionalnom negom.

Iako su rezultati istraživanja vrlo informativni, autori priznaju da postoje određena ograničenja u metodologiji. Na primer, razlike u načinu sprovođenja studija, kao i nedoslednosti u izveštavanju o faktorima poput socioekonomskog statusa, rase, stepena bolesti i postojećih bolesti, mogli su uticati na tačnost procena. Uprkos tome, autori istraživanja smatraju da su njihove analize i zaključci značajni jer nude potencijal za preciznije i individualizovane prognoze za obolele od demencije.

Autori sugerišu da bi buduća istraživanja trebalo da se usmere na uključivanje pacijenata od trenutka dijagnoze, kako bi se uzeli u obzir lični, socijalni i zdravstveni faktori, a ne samo očekivani životni vek. Pored toga, važno je uključiti relevantne funkcionalne mere koje mogu ukazati na kvalitet života pacijenta, a ne samo na njegovu dužinu.

(Telegraf Nauka / SciTech Daily)