Genetski rizici iza zloupotrebe kanabisa

Foto: Tanjug/AP

Naučnici su utvrdili genske varijante povezane sa rizikom od razvoja zloupotrebe kanabisa, stanja kad ljudi grade toleranciju prema toj supstanci i muče se da smanje upotrebu uprkos negativnim uticajima na život i zdravlje, piše Live Science.

Ovaj poremećaj ima zvanične dijagnostičke kriterijume u priručniku za poremećaje mentalnog zdravlja, ali, grubo rečeno, to znači upotrebu kanabisa koja postaje problematična i uključuje toleranciju ili druge biološke znakove zavisnosti, poput apstinentske krize.

Preporučujemo

Radi ispitivanja potencijalnih genetskih rizika tog poremećaja, istraživači su analizirali genome više od milion ljudi, od kojih oko 64.000 sa dijagnozom zavisnosti od kanabisa, uglavnom osobe sa evropskim poreklom, ali i afričkim, istočnoazijskim i mešanim.

U svakoj populaciji otkrivena su ključna mesta genetske varijacije u genomu povezana sa zavisnošću od kanabisa. Pronađene su 22 „lokacije“ relevantne za Evropljane, po dve među Afrikancima i Istočnoazijcima, i jedna kod ljudi mešanog porekla.

Zbog toga je bitno da se genomsko istraživanje proširi van područja evropskog porekla, kako bi se otkrilo više genskih varijanti koje su relevantne za svaku populaciju.

Genetika iza zavisnosti od kanabisa

U novoj studiji, objavljenoj 20. novembra u žurnalu Nature Genetics, žarišta varijacija često su se pojavljivala blizu gena povezanih sa neuronima, ćelijama nervnog sistema koje komuniciraju električnim i hemijskim porukama. To je uključivalo gen koji kodira za dopaminski receptor bitan u moždanom sistemu nagrađivanja i sa ulogom u sticanju zavisnosti.

Druge vrste neurona koji reaguju na različite hemijske poruke takođe su se pojavljivale u podacima. Međutim, receptori za kanabis nisu iskakali na najviši nivo. Moguće je da bi se geni povezani sa receptorima za kanabis pojavljivali u većim skupovima podataka. Zasad je najveći deo onoga što smo videli nizvodno od direktne interakcije sastojaka kanabisa sa receptorima u mozgu, kažu istraživači.

Osim identifikacije žarišta, ispitivano je da li se te genetske odlike pojavljuju pored onih koje su povezane sa drugim poremećajima i ponašanjima. Otkrivene su veze između zloupotrebe kanabisa i pušenja cigareta, raznih oblika zavisnosti i simptoma posttraumatskog stresnog poremećaja (PTSD).

Istraživači su uporedili genetske obrasce povezane sa zavisnošću od kanabisa sa obrascima ranije povezanim sa generalnom upotrebom kanabisa. Obrasci su bili prilično različiti – generalna upotreba kanabisa nije bila povezana sa PTSD-om, na primer. Međutim, i generalna upotreba kanabisa i dijagnostikovani poremećaj bili su povezani sa šizofrenijom, mada je u drugom slučaju veza bila jača.

Na kraju, otkrivena je potencijalna genetska veza između zavisnosti od kanabisa i raka pluća. Pušenje kanabisa sadrži produkte sagorevanja koji bi mogli biti mehanizam veze sa rakom pluća, a videli smo da je zavisnost od kanabisa povezana i sa pušenjem cigareta, poznatim uzrokom raka pluća. U istraživanju je zavisnost od kanabisa ostala povezana sa rakom pluća čak i kad su cigarete eliminisane iz kombinacije.

(Telegraf Nauka/Live Science)