Ovo je krivac za pad koeficijenta inteligencije u Rimskom carstvu

Zagađenje olovom ima veliki, ali štetan uticaj na ljudsko zdravlje. Čak i male količine ovog metala mogu imati loš uticaj na kognitivni razvoj dece, a u vreme Rimskog carstva bilo je perioda kada je ono smanjivalo koeficijent inteligencije (IQ) stanovništva za između 2 i 3 poena, saopštio je Pustinjski istraživački institut (DRI) iz SAD.

Naučnici DRI su već koristili zapise o zagađenju atmosfere sačuvane u ledenim jezgrima Arktika da bi otkrili periode zagađenja olovom tokom celog perioda postojanja Rimskog carstva, a sada su novim istraživanjima proširili to otkriće kako bi utvrdili uticaj zagađenja na evropsku populaciju.

Preporučujemo

3 zapisa i Pax Romana

Studija, objavljena u žurnalu Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), proučila je 3 zapisa ledenih jezgara da bi identifikovala nivoe zagađenja olovom na Arktiku između 500. pre nove ere i 600. nove ere. Ova era obuhvata period od uspona republike do pada zapadnog dela carstva, a studija se fokusira vreme nazvano Pax Romana. Izotopi olova omogućili su istraživačkom timu da identifikuje rudnike i topionice širom Evrope kao verovatni izvor zagađenja, a napredno kompjutersko modeliranje je proizvelo mape nivoa zagađenja atmosfere olovom. U kombinaciji sa istraživanjima koja povezuju izloženost olovu sa kognitivnim opadanjem, istraživački tim je takođe identifikovao verovatno smanjenja nivoa koeficijenta inteligencije (IQ) za najmanje 2 do 3 poena među evropskom populacijom.

- Ovo je prva studija koja je uzela zapis o zagađenju iz ledenog jezgra i koristila ga da bi dobila koncentracije zagađenja u atmosferi, a zatim procenila uticaj na ljude. Ideja da ovo možemo da uradimo i to za periode od pre 2.000 godina je prilično nova i uzbudljiva – rekao je Džo Mekonel, profesor hidrologije na DRI i glavni autor studije.

Mekonelova Laboratorija za ledena jezgra pri DRI decenijama proučava ledena jezgra sa mesta kao što su Grenland i Antarktik, gde se ledene ploče gomilaju hiljadama godina i predstavljaju „razglednice iz prošlosti“. Kada su arheolozi i istoričari saznali za ovaj rad, obratili su mu se nadajući se da će primeniti ove nove tehnike na rimsko doba, tražeći odgovore na dugotrajna istorijska pitanja.

- Ova istraživanja promenila si naše shvatanje rimske ere tako što su pronašla precizne veze između zapisa o zagađenju olovom i istorijskih događaja kao što su opadanje populacije povezano sa periodičnim kugama i pandemijama – dodao je Endru Vilson, istoričar sa Univerziteta u Oksfordu stručan za stari vek.

Drevno zagađenje olovom

Drevno zagađenje olovom uglavnom je posledica rudarstva i to vađenja srebra.

- Kako je zagađenje olovom opadalo tokom poslednjih 30 godina, epidemiolozima i medicinskim stručnjacima je postajalo sve jasnije koliko je olovo loše za ljudski razvoj – rekao je Mekonel.

Kod odraslih, visoki nivoi izloženosti olovu povezani su sa neplodnošću, anemijom, gubitkom pamćenja, kardiovaskularnim bolestima, rakom i smanjenim imunim odgovorom, između ostalih uticaja. Kod dece, čak i niske nivoe izloženosti povezane su sa smanjenim IQ-om, problemima sa koncentracijom i smanjenim školskim uspehom.

- Poznato je da olovo ima širok spektar uticaja na ljudsko zdravlje, ali smo se odlučili da se fokusiramo na kognitivni pad jer je to nešto što možemo da kvantifikujemo. Smanjenje IQ-a za 2 do 3 poena ne zvuči mnogo, ali kada se to primeni na suštinski celu evropsku populaciju, to je prilično velika stvar – rekao je koautor studije Natan Čelman, istraživač DRI.

Studija je utvrdila da je zagađenje atmosfere olovom počelo tokom gvozdenog doba i dostiglo vrhunac tokom kasnog 2. veka pre nove ere, na vrhuncu Rimske Republike. Zatim je naglo opala tokom 1. veka pre nove ere, tokom krize Rimske Republike, pre nego što se povećala oko 15. godine pre nove ere nakon uspona Rimskog Carstva. Zagađenje olovom je ostalo visoko sve do Antoninijeve kuge od 165. do 180. godine nove ere

(Telegraf Nauka/DRI)