Prvi ljudi Severne Amerike možda su stigli ledenim putem pre 24.000 godina

Foto: AA/ABACA / Abaca Press / Profimedia

Jedna od najžučnijih debata u arheologiji jeste kako i kada su ljudi prvi put stigli u Severnu Ameriku. Arheolozi tradicionalno tvrde da su ljudi prolazili preko moreuza u periodima kada je bio zaleđen pre nekih 13.000 godina.

Preporučujemo

Ali sve veći broj arheoloških i genetskih nalaza – uključujući otiske ljudskih stopala u Novom Meksiku koji su stari oko 23.000 godina – sugeriše da su ljudi stigli na kontinent mnogo ranije. Ovi rani Amerikanci su verovatno putovali duž pacifičke obale od Beringije, kopnenog mosta između Azije i Severne Amerike koji se pojavio tokom poslednjeg glacijalnog maksimuma kada su ledeni pokrivači vezali velike količine vode uzrokujući pad nivoa mora, piše Phys.org.

Na godišnjem sastanku Američke geofizičke unije (AGU23) u San Francisku, paleoklimatske rekonstrukcije severozapada Pacifika nagoveštavaju da je morski led možda bio jedan od načina da se ljudi kreću dalje na jug.

Ideja da su rani Amerikanci možda putovali duž pacifičke obale nije nova. Ljudi su verovatno bili južno od masivnih ledenih pokrivača koji su nekada pokrivali veći deo kontinenta pre najmanje 16.000 godina.

S obzirom na to da koridor bez leda neće biti otvoren hiljadama godina pre ovih ranih dolazaka, naučnici su umesto toga predložili da su se ljudi možda kretali duž „puta algi“. Ova teorija tvrdi da su rani Amerikanci polako putovali u Severnu Ameriku u čamcima, prateći obilna dobra pronađena u obalnim vodama.

Arheolozi su pronašli dokaze o obalnim naseljima u zapadnoj Kanadi koja datiraju još od pre 14.000 godina. Ali 2020. istraživači su primetili da je slatka voda iz topljenja glečera u to vreme možda stvorila jaku struju koja bi ljudima otežala putovanje duž obale.

Ledena magistrala preko opasne vode

Da bi stekli potpuniju sliku o okeanskim uslovima tokom ovih ključnih perioda ljudske migracije, Samer Pretorius iz Geološkog zavoda SAD i njene kolege pogledali su klimatske proksije u okeanskom sedimentu sa obale. Većina podataka potiče od sićušnog, fosilizovanog planktona. Obilje i hemija ovih organizama pomažu u rekonstrukciji temperature okeana, saliniteta i pokrivača morskog leda.

Prezentacija Pretoriusove deo je sesije o istoriji klime i geologiji Beringije i severnog Pacifika tokom pleistocena, trenutnog ledenog doba, na AGU23. Konferencija koja je trajala nedelju dana dovela je ove godine u San Francisko 24.000 stručnjaka iz čitavog spektra nauka o Zemlji i svemiru i povezala 3.000 onlajn učesnika.

Tim Pretoriusove koristio je klimatske modele i otkrio da su okeanske struje bile više nego dvostruko veće od današnjeih tokom vrhunca poslednjeg glacijalnog maksimuma pre oko 20.000 godina zbog glacijalnih vetrova i nižeg nivoa mora. Iako nije nemoguće veslati u ovim uslovima, oni bi otežali putovanje čamcem, rekla je Pretorijusova.

Međutim, zapisi su takođe pokazali da je veći deo područja bio pokriven zimskim morskim ledom sve do pre oko 15.000 godina. Kao ljudi koji su se prilagodili hladnoći, „umesto da veslaju protiv ove užasne glacijalne struje, možda su koristili morski led kao platformu“, rekla je Pretorijusova.

Arktički ljudi danas putuju duž morskog leda na psećim zapregama i motorima za sneg. Rani Amerikanci su možda koristili i „put morskog leda“ da bi se kretali i lovili morske sisare, polako se probijajući u Severnu Ameriku u tom procesu, rekla je Pretorijusova. Klimatski podaci sugerišu da su uslovi duž obalne rute možda bili pogodni za migraciju između 24.500 i 22.000 godina i pre 16.400–14.800 godina, što je verovatno potpomognuto prisustvom zimskog morskog leda.

Dok će dokazivanje da su ljudi koristili morski led za putovanje biti nezgodno, s obzirom da je većina arheoloških nalazišta pod vodom, teorija pruža novi okvir za razumevanje kako su ljudi možda stigli u Severnu Ameriku bez kopnenog mosta ili lakog putovanja okeanom.

Put morskim ledom se međusobno ne isključuje sa drugim ljudskim migracijama dalje tim pravcem, kaže Pretoriusova. Modeli tima pokazuju da se struja Aljaske smirila pre 14.000 godina, što je ljudima olakšalo putovanje čamcima duž obale.

„Sve je u igri. Uvek ćemo biti iznenađeni drevnom ljudskom domišljatošću“, navela je Pretoriusova.

(Telegraf Nauka / Phys.org)