Čudovišna crna rupa proizvodi vetrove brže od 200 miliona kilometara na sat

Crna rupa teža od Sunca 30 miliona puta stvara vetrove brze kao petina brzine svetlosti.

Astronomi su uočili supermasivnu crnu rupu koja proizvodi kosmičke vetrove sa rekordnim brzinama. Smeštena 135 miliona svetlosnih godina od Zemlje u centru spiralne galaksije NGC 3783, privukla je pažnju istraživača nakon emisije ogromnog rendgenskog bljeska. Dok se eksplozija smirivala, za sobom je ostavljala vetrove brzine veće od 60.000 kilometara u sekundi — što je petina brzine svetlosti.

Preporučujemo

„Dosad nismo videli da crna rupa stvara vetrove sa ovom brzinom“, kažu astronomi iz Holandske organizacije za svemirska istraživanja.

Izučavali su aktivno galaktičko jezgro (AGN) galaksije NGC 3783 — sjajan i veoma dinamičan region oko supermasivne crne rupe. Poznato je da ova područja iznenada buknu i izbacuju mlazove materijala i vetra u svemir. Istraživači smatraju da su snažni rendgenski bljesak i oluja koja je usledila rezultat zapetljanog magnetnog polja crne rupe, koje se iznenada „otpetljalo“.

Ovaj proces je sličan načinu na koji Sunce izbacuje ogromne erupcije plazme, poznate kao koronalne eksplozije, ubrzo nakon što se linije magnetnog polja naše zvezde zapetljaju i puknu.

Međutim, u ovom slučaju supermasivna crna rupa ima masu od 30 miliona Sunaca, što njene bljeskove i mlazove čini skoro nezamislivim, kažu astronomi iz Evropske svemirske agencije. (Poređenja radi, vetrovi od jedne nedavne koronalne eksplozije dostizali su skromnih 1.500 km u sekundi.)

Otkriće je ostvareno pomoću rendgenskih teleskopa Evropske svemirske organizacije XMM-Newton i XRISM. Ovi teleskopi su upotrebljeni u tandemu, prateći inicijalni bljesak i analizirajući proizvedene vetrove. Istraživači se nadaju sličnom zajedničkom pristupu u proučavanju bljeskova drugih AGN.

Takođe smatraju da bi proučavanje AGN i jakih bljeskova koje proizvode moglo pomoći da bolje razumemo kako galaksije evoluiraju.

„Zbog njihovog ogromnog uticaja, dalja saznanja o magnetizmu AGN i o tome kako stvaraju vetrove poput ovih ključna su za razumevanje istorije galaksija“, kažu istraživači.

(Telegraf Nauka/Live Science)