Primećena ogromna anomalija na Zemlji: Naučnici su veoma zabrinuti, otkrili su na koji način nam ona preti

NASA prati neobičnu anomaliju u Zemljinom magnetnom polju: ogromnu oblast smanjene magnetne intenzivnosti na nebu iznad planete, koja se prostire između Južne Amerike i jugozapadne Afrike.

Ovaj veliki i sve izraženiji fenomen, nazvan Anomalija južnog Atlantika (South Atlantic Anomaly - SAA), već godinama intrigira i brine naučnike, posebno istraživače NASA-e.

Preporučujemo

Sateliti i svemirske letelice svemirske agencije posebno su ranjivi na oslabljenu snagu magnetnog polja unutar anomalije, što ih izlaže naelektrisanim česticama koje dolaze sa Sunca.

Anomalija južnog Atlantika – koju NASA opisuje kao "udubljenje" u Zemljinom magnetnom polju ili neku vrstu "rupe u prostoru" – generalno ne utiče na život na Zemlji, ali isto se ne može reći za orbitalne svemirske letelice (uključujući Međunarodnu svemirsku stanicu), koje prolaze direktno kroz anomaliju dok kruže oko planete na niskim visinama orbite.

Tokom tih prolazaka, smanjena snaga magnetnog polja unutar anomalije znači da tehnološki sistemi na satelitima mogu pretrpeti kratke spojeve i kvarove ako ih pogode visokoenergetski protoni koji dolaze sa Sunca.

Ovi slučajni udari obično izazivaju manje greške, ali nose rizik od značajnog gubitka podataka ili čak trajnog oštećenja ključnih komponenti – što prisiljava operatere satelita da rutinski isključuju sisteme letelica pre ulaska u zonu anomalije.

Ublažavanje tih opasnosti u svemiru jedan je od razloga zbog kojih NASA prati SAA; drugi razlog je što misterija ove anomalije predstavlja odličnu priliku za istraživanje složenog i teško razumljivog fenomena, a NASA sa svojim resursima i istraživačkim timovima ima jedinstvenu poziciju da prouči ovu pojavu.

„Magnetno polje je zapravo superpozicija polja iz različitih izvora struja,“ objasnio je geofizičar Teri Sabaka iz NASA-inog Godard centra za svemirske letove u Grinbeltu, Merilend, 2020. godine.

Glavni izvor smatra se kovitlanjem okeana tečnog gvožđa u Zemljinom spoljnjem jezgru, hiljadama kilometara ispod površine. Pokreti te mase generišu električne struje koje stvaraju Zemljino magnetno polje, ali ono očigledno nije uvek ujednačeno.

Ogromno ležište guste stene, poznato kao Afrička velika oblast sa niskom brzinom smicanja (African Large Low Shear Velocity Province), koje se nalazi oko 2.900 kilometara ispod afričkog kontinenta, smatra se faktorom koji remeti stvaranje polja, što dovodi do dramatičnog slabljenja – koje dodatno pogoršava nagib Zemljine magnetne ose.

„Uočena SAA se takođe može protumačiti kao posledica slabljenja dominacije dipolnog polja u tom regionu,“ rekao je 2020. godine geofizičar i matematičar Veiđa Kuang iz NASA Godard centra.

„Preciznije, lokalizovano polje sa obrnutom polarnošću snažno raste u SAA regionu, čineći intenzitet polja veoma slabim, slabijim nego u okolnim oblastima.“

Iako naučnici još uvek ne razumeju u potpunosti ovu anomaliju i njene implikacije, nova saznanja neprestano osvetljavaju ovaj neobični fenomen.

Na primer, jedna studija koju je 2016. godine vodila NASA-in heliosfizičar Ešli Grili otkrila je da se SAA polako pomera, što su kasnije potvrdila istraživanja CubeSat satelita objavljena 2021. godine.

Međutim, nije samo u pitanju pomeranje. Još zanimljivije, fenomen izgleda kao da je u procesu cepanja na dva dela, a istraživači su 2020. godine otkrili da se SAA čini da se deli na dve različite celine, od kojih svaka predstavlja odvojeni centar minimalne magnetne intenzivnosti unutar veće anomalije.

Šta to znači za budućnost SAA ostaje nepoznato, ali postoje dokazi koji sugerišu da anomalija nije nova pojava.

Studija objavljena u julu 2020. godine sugeriše da fenomen nije čudan događaj modernog doba, već ponavljajući magnetni događaj koji može uticati na Zemlju čak 11 miliona godina unazad.

Ako je to tačno, to bi moglo značiti da Anomalija južnog Atlantika nije okidač ili predznak za preokret čitavog Zemljinog magnetnog polja, što se inače dešava, ali ne pre nekoliko stotina hiljada godina.

Nedavna studija objavljena ove godine otkrila je da SAA takođe utiče na aurore viđene na Zemlji.

Očigledno, ostaju mnoga velika pitanja, ali sa toliko dešavanja vezanih za ovu ogromnu magnetnu anomaliju, dobro je znati da je najmoćnija svemirska agencija na svetu pažljivo prati.

„Iako se SAA sporo kreće, doživljava određene promene u morfologiji, pa je važno da nastavimo da je posmatramo kroz stalne misije,“ rekao je Sabaka.

„Jer to nam pomaže da pravimo modele i predviđanja.“

(Telegraf Nauka/Science Alert)