Otkriven mogući izvor Sunčevog magnetnog polja – nije tamo gde su naučnici mislili da jeste

Solarni vetar, tj. plazma, odnosno struja naelektrisanih čestica, koje koronalnom erupcijom Sunce izbacuje u svoj planetarni sistem. Foto: Wikipedia/ NASA Goddard Space Flight Center

Složene kompjuterske simulacije ukazuju da Sunčevo magnetno polje nastaje iz nestabilnosti u plazmi širom spoljašnjih slojeva solarne površine, a ne iz dubine zvezde.

Ako su nalazi tačni, naučnici bi mogli imati bolju šansu za predviđanje solarnih baklji i oluja koje mogu izazvati nestanak struje, onesposobiti Internet i čak obarati satelite, piše Live Science.

Preporučujemo

Sunce je ogromna lopta plazme čiji naelektrisani joni se kovitlaju stvarajući moćna magnetna polja. Ova oblast turbulentne, tekuće plazme, poznata kao „konvekciona zona“, obuhvata gornju trećinu Sunčevog poluprečnika – protežući se od površine do otprilike 200.000 kilometara dubine.

Linije magnetnog polja se ne mogu presecati, tako da se ponekad zapletu pre naglog pucanja, što izaziva izlive zračenja poznate kao solarne baklje ili ogromne struje solarnog materijala poznate kao koronalne eksplozije.

Koronalna eksplozija putuje brzinom od više miliona kilometara na sat, formirajući ogroman talas sa naelektrisanim česticama koji može izazvati geomagnetne oluje nad našom planetom.

Međutim, istraživači nisu bili sigurni odakle većina Sunčevog magnetizma dolazi. Simulacije zahtevaju milione sati rada superkompjutera, ali proizvod nije ni blizu kao stvarno Sunce.

Nova studija se umesto toga okrenula podacima iz oblasti poznate kao helioseizmologija, koja koristi opservacije vibracija širom Sunčeve spoljašnjosti radi utvrđivanja unutrašnje strukture.

Istraživači su napravili svoj model pomoću algoritama tih površinskih vibracija i rezultati su pokazivali da promene u toku plazme širom gornjih 5-10% Sunčeve površine najviše odgovaraju magnetnim poljima viđenim spolja.

„Odlike koje vidimo kad posmatramo Sunce, kao što su korona, pege i baklje, povezane su sa Sunčevim magnetnim poljem. Naša studija pokazuje da izolovane perturbacije blizu Sunčeve površine, daleko od dubljih slojeva, mogu rasti tokom vremena i potencijalno proizvesti magnetne strukture koje vidimo“, kaže Kiton Berns iz Masačusetskog instituta za tehnologiju.

Istraživači se nadaju da će bolje razumeti i predviđati solarne oluje. Solarna aktivnost raste i opada u ciklusu od otprilike 11 godina. Jake solarne baklje i koronalne eksplozije će se verovatnije desiti u periodu najveće aktivnosti, poznatom kao solarni maksimum.

Naučnici smatraju da možda već ulazimo u taj period tekućeg ciklusa i da bi mogao biti intenzivniji nego što se prvobitno predviđalo.

Pojačana aktivnost šalje talase visokoenergetskih erupcija plazme i X-zraka na Zemljina magnetna polja, obarajući Starlinkove satelite, izazivajući prekide radiokomunikacija i aurore čak u Pensilvaniji, Ajovi i Oregonu.

(Telegraf Nauka/Live Science)