Stari sovjetski satelit raspao se u orbiti nakon što je udario u svemirski otpad

Foto: Shutterstock / Frame Stock Footage

Tri decenije star sovjetski satelit raspao se u orbiti, nekih 1.400 kilometara iznad zemlje, najverovatnije zbog sudara sa svemirskim otpadom, piše Space.com.

Dezintegracija satelita, Kosmos-2143 ili Kosmos-2145, objavljena je na platformi Iks, nekad poznatoj kao Tviter, a to je učinio astrofizičar i stručnjak za svemirski otpad Džonatan Mekdauel. Ovaj događaj naglašava da je situacija u Zemljinoj orbiti komplikovana jer se za 60 godina svemirskih istraživanja skupilo mnogo otpada koji sad predstavlja funkcionarne satelite.

- Još jedan mogući orbiralni udar: sedam ostataka iz sada isključenog sovjetskog komunikacionog satelita lansiranog 1991. Otpad je, čini se ili iz satelita Kosmos-2143 ili Kosmos-2145, oba satelita poslata su u orbitu istovremeno – naveo je Mekdauel u svom postu.

Another possible orbital impact event: 7 debris objects cataloged from a defunct Soviet communications satellite launched in 1991. Debris appears to be from either Kosmos-2143 or Kosmos-2145, two of 8 Strela-1M sats launched on the same rocket.— Jonathan McDowell (@planet4589) August 29, 2023

Stari sovjetski sateliti i iskorišćeni delovi raketa ostavljeni na visini od oko 800 kilometara predstavljaju veliku brigu za istraživače. Oni lebde na visini koja je previsoka da bi sami pali na Zemlju, a neki od njih su već bili uključeni u različite incidente. U februaru 2009, satelit Kosmos 2251 udario je u američki satelit kompanije Iridijum na visini od 789 kilometara. Taj događaj, zajedno sa kineskim testiranjem rakete protiv satelita 2007, najzaslužniji je za veliku količinu svemirskog otpada koji juri oko Zemlje.

Kako piše Space.com, naučnici ne znaju i verovatno neće ni saznati šta je izazvalo raspad satelita Kosmos 30. avgusta, o kojem je izvestio Mekdauel. Radari na zemlji beleže samo objekte veće od 10 centimetara. Oko 34.550 takvih objekata trenutno postoji u Zemljinoj orbiti, podaci su Evropske svemirske agencije (ESA). Ali uz njih postoji oko milion objekata koji su između 1 i 10 centimetara, kao i 130 miliona fragmenata manjih od 1 centimetra, procene su ESA.

Problem je što čak i fragmenti manji od 1 centrimetra mogu da naprave veliku štetu. Primera radi, 2016. svemirski fragment širok samo nekoliko milimetara napravio je 40 centimetara veliku rupu na solarnim panelima evropskog satelita Sentinel-2.

Mnogi se boje da količina otpada u orbiti vodi u takozvani Keslerov sindrom, scenario prema kome bi nagomilano smeće moglo potpuno da onemogući nove letove u svemir.

(Telegraf Nauka/Space.com)