Kosmički zraci su prostrujali kroz Zemljinu atmosferu pre 41.000 godina – novi nalazi o Lašampskom događaju

Foto: Tanjug/AP/NASA

Naučnici će sledeće nedelje na zasedanju generalne skupštine Evropske geonaučne unije (EGU) predstaviti nove informacije o događaju od pre 41.000 godina, kad je magnetno polje naše planete oslabilo, a štetni kosmički zraci bombardovali planetu, piše Phys.org.

Zemljino magnetno polje štiti našu planetu od navale kosmičkog zračenja koje struji kroz svemir dok nas takođe brani od naelektrisanih čestica koje izbacuje Sunce.

Preporučujemo

Međutim, geomagnetno polje nije stacionarno. Ne samo da se magnetni sever pomera, odstupajući od pravog severa (geografski definisane lokacije), već se povremeno preokreće. Tokom tih inverzija, sever postaje jug, jug postaje sever, a u tom procesu intenzitet magnetnog polja opada.

Međutim, takođe postoji nešto nazvano ekskurzije magnetnog polja, kratki periodi kad intenzitet magnetnog polja oslabi, a dipol (ili dva magnetna pola) koji poznajemo može da nestane, zamenjen multiplim magnetnim polovima.

Lašampska ekskurzija koje se desila pre oko 41.000 godina je među najbolje proučenim. Obeležava je nizak intenzitet magnetnog polja koji implicira manju zaštitu Zemljine površine od štetnog kosmičkog zračenja. Periodi niskog intenziteta magnetnog polja mogu korelirati sa velikim poremećajima u biosferi.

Da bi videli kad su kosmički zraci snažno bombardovali Zemljinu površinu, naučnici mogu da mere kosmogene radionuklide iz leda i morskih sedimenata. Ovi specijalni izotopi su proizvod interakcije kosmičkih zraka i Zemljine atmosfere.

Periodi nižeg intenziteta paleomagnetnog polja – manje zaštite – trebalo bi da koreliraju sa većom proizvodnjom kosmogenih radionuklida u atmosferi.

Varijacije kosmogenih radionuklida, kao što je berilijum-10, pokazuju kako se paleomagnetni intenzitet Zemlje promenio. Sanja Panovska iz Centra za geonauke u Potsdamu otkrila je da je prosečna proizvodnja berilijuma-10 tokom Lašampske ekskurzije bila dvaput veća od današnje, što ukazuje na veoma nizak intenzitet magnetnog polja i dolazak velike količine kosmičkih zraka do Zemljine atmosfere.

Rekonstrukcija geomagnetnog polja pokazuje da se tokom Lašampskog događaja magnetosfera smanjila kad je polje drastično oslabilo, smanjujući zaštitu planete.

„Razumevanje ovih ekstremnih događaja važno je zbog njihovog dešavanja u budućnosti, predviđanja svemirskog klimata i procene efekata na životnu sredinu i Zemlju“, kaže Panovska.

(Telegraf Nauka/Phys.org)