Tajne mozaika Aleksandra Velikog otkrivene nakon primene nove analize

Oko dva miliona delića čine mozaik Aleksandra Velikog. Mađutim, odakle su stigli?

Čuveni mozaik Aleksandra Velikog pronađen u Pompeji sastavljen je od otprilike dva miliona delića iz kamenoloma daleko izvan Aleksandrovog kraljevstva.

Preporučujemo

Dok se Aleksandrovo carstvo prostiralo od Balkana do predela današnjeg Pakistana, ovi komadići kamena i minerala – tesere – potiču iz kopova širom Evrope, uključujući Italiju i Pirinejsko poluostrvo, kao i iz Tunisa.

Star oko 2.000 godina, mozaik je bio zatrpan u Pompeji nakon erupcije Vezuva 79. godine. Pronađen je 1831, kad su ga arheolozi iskopali u palati poznatoj kao Faunova kuća, a sad je izložen u Nacionalnom arheološkom muzeju Napulja.

Aleksandrov mozaik se smatra najvažnijim mozaikom rimskog doba. Prikazuje Aleksandra, koji je vladao od 336. do 323. godine pre nove ere, i makedonsku vojsku koja pobeđuje persijskog kralja Darija III i njegove snage.

Usamljeno drvo u pozadini ukazuje da je reč o Bici kod Isa iz 333. godine pre nove ere na mestu današnje tursko-sirijske granice. Arapski i srednjovekovni tekstovi, uključujući Marka Pola, kažu da je bitka bila poznata kao „bitka kod suvog drveta“ (ili usamljenog drveta).

Godine 2020, Nacionalni arheološki muzej Napulja pokrenuo je projekat restauracije koji uključuje neinvazivno proučavanje mozaika. Istraživači su primenili nekoliko tehnika, uključujući portabilnu rendgensku fluorescenciju, koja koristi rendgenske zrake za identifikaciju elemenata u nekom objektu. Otkrili su da su delići mozaika sastavljeni od 10 tipova boja majstorski spojenih u cilju povećanja umetničkih efekata.

Boje su uključivale nijanse bele, smeđe, crvene, žute, roze, zelene, sive, plave, crne i staklaste, sa velikim rasponom mikrotekstura. Antički majstori su posebnu pažnju posvetili Aleksandrovom licu. Sastavljeno je od delića u nekoliko nijansi roze sa primetnim promenama luminescencije verovatno zbog različitog hemijskog sastava tesera. Ovakvi detalji objašnjavaju zašto je ovo možda najpoznatiji prikaz njegovog lica u antičkoj umetnosti.

Foto: Wikipedia/The Guardian (DEA/G Nimatallah/De Agostini/Getty Images)

Što se porekla tesera tiče, naučnici su razmotrili kamenolome koji su koriščeni u rimskim vremenima. Na primer, neki od belih komadića možda su povezani sa belim kristalnim krečnjakom iz Apuanskih Alpi u Italiji, gde je rudarenje mermera počelo u 1. veku pre nove ere, a upotreba je prestala od 3. veka.

Delići ružičaste boje, pak, možda su stigli iz Portugala, neki žuti elementi su možda došli iz rimskog grada Simitus na prostoru današnjeg Tunisa, a tamnocrveni komadi su možda sa rta Matapan u Grčkoj.

Takođe su detektovani tragovi prirodnog voska i minerala gipsa, koji su verovatno primenjeni kao zaštitni sloj tokom restauracijama u modernom dobu.

Endoskopsko ispitivanje na zadnjoj strani mozaika pokazalo je mnoge prazne oblasti, bez susptanci na bazi gipsa, koje su verovatno dodate da bi struktura bila jača tokom prenosa iz Pompeje u muzej. Te potencijalno slabe oblasti treba imati u vidu prilikom restauracije, kažu istraživači.

(Telegraf Nauka/Live Science)