Analiza genoma srušila sve što se znalo o vikinškoj kolonizaciji Severnog Atlantika

Genetičari su proučavali distribuciju haplogrupa Y hromozoma na Farskim ostrvima, koja su kolonizovali vikinzi oko 900. godine, a onda ih uporedili sa haplogrupama u današnjoj Skandinaviji. Novom metodom analize pokazali su da distribucija haplogrupa na Farskim ostrvima najviše liči na onu u Norveškoj i Danskoj, a u manjoj meri i Švedskoj, ali da je različita od one na Islandu.

Zaključili su da je grupa vikinga iz cele Skandinavije kolonizovala Farska ostrva, ali da su se oni razlikovali i po geografskom poreklu i po genetskom sastavu od onih koji su naselili Island, saopštio je izdavač Frontiers.

Preporučujemo

Nordijski ratnici, trgovci i avanturisti tokom takozvanog vikinškog doba, koje je trajalo od 793. do 1066, posećivali su, pljačkali i naseljavali najrazličitije delove sveta – na zapadu su stigli do Severne Amerike, na istoku do Volge, a na jugu do Sicilije i Afrike.

Saga o Ferjacima

Farska ostrva, arhipelag u Severnom Atlantiku, bila su naseljena i pre vikinga. Oko 300. godine tu su stigli keltski monasi ili drugi naseljenici sa Britanskih ostrva, pokazuju arheološki dokazi. Ipak, prema Sagi o Ferjacima, napisanoj oko 1200, vikinški vođa Grimur Kamban naselio se na Farska ostrva između 872. i 930.

- U ovom istraživanju pružamo jake dokaze da su Farska ostrva kolonizovale različite grupe muškaraca iz više skandinavskih populacija – rekao je dr Kristofer Tilkvist, vanredni profesor Univerziteta Luisvila u Kentakiju i glavni autor studije objavljene u Frontiers in Genetics.

Njegovi koautori su dr Alison Man sa Univerziteta u Vajomingu i dr Ejfin Magnusen sa Univerziteta Farskih ostrva.

Credit: GpPhotoStudio / Alamy / Alamy / Profimedia

Naučnici su utvrdili genotip na 12 STR loci na Y hromozomu 139 muškaraca sa Farskih ostrva. Svakome su utvrdili najverovatniju haplogrupu, a onda sve to uporedili sa genotipom 412 ljudi iz Norveške, Švedske, Danske, Irske i sa Islanda. To je omogućilo rekonstrukciju osnovne populacije.

Napredne analize su pokazale su da uzorci sa Farskih ostrva liče na genotipe šire populacije Skandinavije, dok su islandski genotipi različiti. To su utvrdili pomoću novog metoda nazvanog Mutational Distance from Modal Haplotype.

Bez mešanja uprkos blizini

- Naučnici su dugo pretpostavljali da su Farska ostrva i Island naselile slične nordijske grupe. Međutim, naša analiza pokazala je da su ih osnovali muškarci različitog porekla unutar Skandinavije. Jedna grupa, različitog skandinavskog porekla, uspostavila je naselja na Farskim ostrvima, dok je druga, genetički različita grupa vikinga kolonizovala Island. Oni imaju različit genetski potpis koji opstaje do danas – rekao je Tilkvist i dodao:

- Čini se da nije bilo nikakvog mešanja ove dve populacije uprkos geografskoj blizini. Naši rezultati pokazuju da je vikinška ekspanzija u Severnom Atlantiku bila kompleksnija nego što se mislilo. Svaki brod koji je krenuo ka ovim udaljenim ostrvima nije nosio samo vikinge, već i različito genetsko nasleđe. Sada možemo da pratimo ova putovanja i kolonizaciju, koji su bili drugačiji nego u istorijskim knjigama.

(Telegraf Nauka/Frontiers)